Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti m. M. Azlarova inson resurslarini

 
 
 

---

162 
8.2. Inson resurslarini boshqarishning ijtimoiy munosabatlari 
Davlat va hukumat
. Hukumat har qanday davlatda o‗z fuqarolariga soliq solish 
huquqiga ega, u shuningdek, muvofiqlashtiruvchi vazifani ham bajaradi. U 
biznesning amaliy tomonlariga taalluqli operatsiyalar, soliqlar, atrof-muhit 
muhofazasi, mehnat muhofazasi va boshqa masalalar bo‗yicha qonun va farmoyishlar 
ishlab chiqadi, hukumat firmalar faoliyat doirasini ta‘minlash uchun javobgardir va 
shu sababli u soliqlar yig‗adi, biznes bilan shug‗ullanish huquqini berganligi uchun 
haq oladi. 
Davlat qarorlari firmalar uchun yanada katta ahamiyatga ega bo‗lmoqda. 
Jamiyat rivojlanib borishi bilan turli muammolar vujudga keladi. Masalan, atrof-
muhitning ifloslanishi muammosi firmalarga soliq solish bo‗yicha davlat 
farmoyishlarini ko‗payishiga olib kelishi mumkin. Bu qarorlarning amalga oshirilishi 
pirovard natijada iste‘molchilar zimmasiga tushadi, chunki atrof-muhit bo‗yicha 
qonunlar tovarni ishlab chiqarish qiymatini oshirsa, kompaniya bu xarajatlarni bir 
o‗zi qoplay olmaydi, negaki biznesda qolish uchun minimal daromadlarning 
muayyan darajasiga erishish kerak. Agar qarorlar bu daromadni ―yeb qo‗ys
a‖, 
xarajatlarning bir qismi iste‘molchilarga yuklatiladi. 
Jamiyat. 
Menejer o‗zaro munosabatda bo‗ladigan yana bir insonlar guruhi - 
aholidir. Aholi o‗z noxiyasi yoki mintaqasidagi firmadan ma‘lum bir natijani kutadi.
 
Firma oldida bajarilishi zarur bo‗lgan ma‘lum ijtimoiy munosabatlar turadi. Bu 
xizmatchilar orasida donorlik (qoni yig‗ish) yoki xayriya ishlarida qatnashish bo‗lishi 
mumkin. Tuman aholisi ko‗p loyihalarda ishtirok etish uchun firmalarni jalb qiladi. 
Odatda moliyaviy resurslarning ma‘lum qismi shunday tartiblarga ajratiladi. Biroq, 
bu mablag‗larni bir tekis taqsimlash zarur va shu tarzda ijtimoiy tengsizlikni 
yo‗qotish mumkin. 
Jamiyatda shunday aholi guruhlari mavjudki, ular hokimiyat va biznesning turli 
tuzilmalariga tazyiq o‗tkazadilar va muayyan harakatlar bajarilishini talab qiladilar. 
Bu yo‗l yo‗nalishini o‗zgartirish, kamyob xayvon turlarini va tarixiy obidalarni 
saqlab qolish, atrof-muhit muhofazasi, ayrim kishilar guruhiga yordam ko‗rsatish va 
boshqa talablar bo‗lishi mumkin. Menejerlar qaror qabul qilishda, ham kompaniya 

---

163 
ham jamiyat manfaatlarini hisobga olishi kerak.