Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti m. Amonboyev, D. I. Abidova, N. A. Jurayeva turizm iqtisodiyoti

GLOSSARIY 
 
Atamaning 
o‟zbek tilida 
nomlanishi
Atamaning 
ingliz tilida 
nomlanishi
Atamaning
rus tilida 
nomlanishi
Atamaning ma‟nosi
Advanse 
depoziti 
Advanse 
deposit 
Предоставит
ь депозит 
mehmon tashrif buyurishidan 
oldin mehmonxonaga to‗langan 
pul summasi. 
Advanse to'lovi 
Advanse 
payment 
Предоплата 
nomer oldindan bronlashtirilmagan 
holda mehmonxona mijozni 
ro‗yxatga olish paytida undan 
olgan haq. 
Agent 
Agent 
агент 
ma‘lum darajada doimiy asosda 
ish ko‘ruvchi ulgurji savdo xodimi 
bo‘lib, 
ko‘p 
bo‘lmagan 
funktsiyalarni bajaradi va tovarga 
nisbatan mulk huquqini olmaydi. 
 
Aminity 
Aminity 
Aminity 
mehmonxona 
mijozlarga 
beradigan sovg‗alar: ruchkalar, 
shapkalar va h.k. 
Oddiy uy 
nisbati (ahr) 
Averagee 
house rate 
(ahr) 
Средняя 
стоимость 
дома (ahr) 
band etilgan har bir xonaning 
o‗rtacha narxi. 
Ajiotaj talab 
rush demand спрос на пик 
bozordagi shov-shuv va vahima 
ta‘siri 
ostida 
sun‘iy 
paydo 
bo‘ladigan va shiddat bilan ortib 
boradigan talab.
 
Alyanslar 
Alliances 
союзы 
raqobat kurashida g‘olib chiqish 
g‘oyasidan 
voz 
kechish 
va 
hamkorlik firmalari tarmog‘ini 
shakllantirishga o‘tish.
 
Bozor segmenti
Market 
segment 
Сегмент 
рынка 
taklif etilayotgan bitta mahsulot 
turi va marketing kompleksiga bir 
xilda 
munosabatda 
bo‗luvchi 
iste‘molchilar guruhi majmui. 
Bozorni 
segmentlash
Market 
segmentation 
Сегментация 
рынка 
iste‘molchilarni, 
ularning 
ehtiyojlarini, imkoniyatlari yoki 
xulq 
- 
atvorlariga 
asosan 

---

217 
guruhlarga ajratish jarayoni.
Chekk-in 
Chekk-in 
Chekk в 
mehmonxonaga mijozning tashrif 
buyurishi (ro‗yxatga olish). 
Chekk-out 
Chekk-out 
Chekk-аут 
mijozning mehmonxonani tark 
etishi va unga haq to‗lashi 
(ro‗yxatdan chiqarish). 
Chekk-out 
vaqti 
Chekk-out 
time 
Время 
простоя 
mijoz 
mehmonxonani 
shu 
muddatdan kechiktirmasdan tark 
etishi kerak. 
Sanklelatsiya 
Сankellation Сankellation 
bronning bekor qilinishi. 
Samoviy 
Сomission 
Сomission 
nomerni 
sotishdan 
oldin 
mehmonxona turistik agentlikka 
to‗lashi 
lozim 
bo‗lgan 
pul 
summasi. 
Komplimentati
v xonalar 
Сomplimenta
ry rooms 
Специальны
е номера 
tekin nomerlar. 
Tozalash 
xonalari 
Сonnekting 
rooms 
Коннекцион
ные 
комнаты 
bir-biridan 
keyin 
joylashgan, 
umumiy eshikli ikki xona.
Taqdirlash 
Сonfirmation Сonfirmation 
mehmon 
uchun 
nomer 
bronlashtirilganini 
tasdiqlovchi 
mufassal xat-tasdiqnoma. Unda 
nomer toifasi, mijozning kelish va 
ketish 
sanasi, 
nomer 
narxi 
ko‗rsatiladi.
Turizm 
Tourism 
туризм 
jismoniy 
shaxsning 
doimiy 
istiqomat 
joyidan 
sog`lomlashtirish, ma'rifiy, kasbiy 
- amaliy yoki boshqa maqsadlarda 
borilgan joyda (mamlakatda) haq 
to`lanadigan 
faoliyat 
bilan 

---

218 
shug`ullanmagan 
holda 
uzog`i 
bilan bir yil maddatga jo`nab 
ketishi. 
Turist 
Tourist 
туристский 
O`zbeksiton respublikasi hududi 
bo`ylab yoki boshqa mamlakatga 
sayohat qiluvchi (doimiy istiqomat 
joyidan turizm maqsadida jo`nab 
ketgan) jismoniy shaxs
 
Turistik 
faoliyat 
Tourist 
activities 
Туристическ
ая 
деятельност
ь 
sayohat va ular bilan bog`liq 
xizmatlarni tashkil etish borasidagi 
faoliyat. 
 
Ekskursiya 
faoliyati 
Excursion 
activities 
Экскурсионн
ая 
деятельност
ь 
Turistik 
faoliyatning 
tarixiy 
yodgorliklar, 
diqqatga 
sazovor 
joylar va boshqa obyektlar bilan 
tanishtirish maqsadida oldindan 
tuzilgan 
yo`nalishlar 
bo`yicha 
ekskursiya 
etakchisi 
hamroxligidagi 
24 
soatdan 
oshmaydigan 
ekskursiyalarni 
tashkil etishga doir qismi. 
Turistik 
resurslar 
Touristic 
resources 
Туристическ
ие ресурсы 
Tegishli hududning tabiiy - iqlim, 
sog`lomlashtirish, 
tarixiy 
- 
madaniy, ma'rifiy va ijtimoiy – 
maishiy obyektlari majmui. 
Turistik 
faoliyat 
sub'ektlari 
The subjects 
of tourist 
activity 
Субъекты 
туристическ
ой 
деятельност
и 
belgilangan 
tartibda 
ro`yxatga 
olingan 
va 
turistik 
xizmatlar 
ko`rsatish bilan bog`liq faoliyatni 
amalga oshirish uchun litsenziyasi 
bo`lgan korxonalar, muasssasalar, 
tashkilotlar. 
Turizm sohasi 
Tourism 
industry 
Индустрия 
туризма 
Turistik faoliyatning turistlarga 
xizmat ko`rsatishni ta'minlovchi 
turli sub'ektlari (mehmonxonalar, 
turistikkomplekslar, 
kempinglar, 

---

219 
motellar, pansionatlar, umumiy 
ovqatlanish, transportkorxonalari, 
madaniyat, sport muassasalari va 
boshqalar) majmui. 
O'tgan 
Tour 
Тур 
Muayyan 
yo`nalish 
bo`yicha 
turistik 
xizmatlar 
majmui 
(joybandlash, 
joylashtirish, 
ovqatlantirish, 
transport, 
rekreatsiya, ekskursiya xizmatlari 
va 
boshqa 
xizmatlar) 
bilan 
ta'minlangan aniq muddatlardagi 
turistik sayohat 
Turistik 
xizmatlar 
Touristic 
services 
Туристическ
ие услуги 
Turistik faoliyat sub'ektlarining 
joylashtirish, 
ovqatlantirish, 
transport, 
axborot 
–reklama 
xizmatlari ko`rsatish borasidagi, 
shuningdek, 
turistlarning 
ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan 
boshqa xizmatlar. 
Litsenziya 
License 
Лицензия 
Turistik 
faoliyatni 
amalga 
oshirishga 
bo`lgan 
huquqni 
tasdiqlovchi maxsus ruhsatnoma. 
Sertifikat 
The 
certificate 
Сертификат 
Turistik xizmatlar sifatini va 
ularning muayyan standartga yoki 
boshqa 
me'yoriy 
hujjatga 
muvofiqligini tasdiqlovchi hujjat. 
Turistlarni 
yo'naltirish 
(voucher) 
Tourist 
Redirect 
(voucher) 
Туристическ
ая 
переадресац
ия (ваучер) 
Turistning 
yoki 
turistlar 
guruhining turtarkibiga kiruvchi 
turistik 
xizmatlarga 
bo`lgan 
huquqini belgilovchi va bunday 
xizmatlar 
ko`rsatilganligini 
tasdiqlovchi hujjat. 
Turistik 
mahsulotlar 
Touristic 
goods 
Туристическ
ие товары 
turistik sovg`alar, xaridlar. 

---

220 
Turistik 
mahsulotlar 
Touristic 
products 
Туристическ
ие продукты 
turizm 
jarayonida 
amalga 
oshiriladigan 
xizmatlar 
va
harajatlar yig`indisi. 
Turizmni 
sug'urtalash 
Tourism 
insurance 
Страхование 
туризма 
turistlarning 
hayotini 
majburiy 
sug`urtalash 
O'tgan 
(marshrut) 
marshruti 
Tour (tour) 
route 
Тур (тур) 
turistlarni 
turizm 
faoliyatini 
amalga oshirishlari uchun olib 
borilgan yo`nalish. 
Mark 
Mark 
отметка 
bitta sotuvchi yoki sotuvchilar 
guruhi 
tomonidan 
belgilangan, 
tovar va xizmatlarni ajratish uchun 
mo‘ljallangan, nom, atama, belgi, 
rasm yoki ularning uyushmasi. 
Marka nomlari eslatib qolish, 
sotuvlar, imidjni shakllantirishi, 
joy 
egallash, 
reklama 
funktsiyalarini bajarishi lozim. 
Marketing 
Marketing 
маркетинг 
bu tovarlarni bozorga chiqarish, 
talabni shakllantirish va sotuvlarni 
rag‘batlantirish 
maqsadida, 
tovarlar, mahsulotlar, xizmatlar, 
qimmatli 
qog‘ozlar 
bozori 
sohasida 
amalga 
oshiriladigan 
faoliyat 
Marketing 
boshqarish 
marketing 
Management 
управление 
продажами 
korxona maqsadlariga erishishi 
uchun ahamiyatli xaridorlar bilan 
foydali ayriboshlovlarni o‘rnatish, 
mustahkamlash 
va 
qo‘llab-
quvvatlash 
yuzasidan 
qilingan 
tahlil, rejalashtirish, tadbiq qilish 
va tadbirlar bajarilishini nazorat 
qilish 
harakatlari. 
Marketingni 
boshqarish 
jarayoni 
- 
quyidagilardan 
tarkib 
topgan 
bo‘ladi: 
1) 
bozordagi 

---

221 
imkoniyatlarni tahlil qilish; 2) 
maqsadli bozorni tanlab olish; 3) 
marketing usulini ishlab chiqish; 
4) marketing tadbirlarini hayotga 
tadbiq etish. 
Kunlik 
foydalanish 
darajasi 
Day use rate 
Дневной 
расход 
0,5 kun oldin haq to‗lash (kunduzi, 
hisob-kitob soatidan keyin).
D.N.K. 
(o'zgarmas) 
D.N.K. (do 
not change) 
D.N.K. (Не 
менять) 
bronlashtirishda 
xona 
nomeri 
berilgan va u o‗zgarmaydi. 
D.N.A. 
(kelmagan) 
D.N.A. (did 
not arrive) 
D.N.A. (не 
пришло) 
mehmon 
kelmagan, 
lekin 
bronlashtirish o‗z kuchini saqlab 
qolgan. 
Er-xotin 
kishilik xona 
Double 
rooming 
Двухместны
й номер 
ikki mehmon adashib bir nomerga 
ro‗yxatga olingan (ikki yoqlama 
bronlashtirish). 
Dovngrade 
Dovngrade 
Dovngrade 
mehmon uchun nomerni bir toifa 
pastga va bir toifa past narxda 
ro‗yxatga olish. 
To'g'ridan-
to'g'ri loyiha 
Direkt bill 
Direkt bill 
to‗g‗ridan-to‗g‗ri schyot yozib 
berilgan 
holda 
mehmonlar 
ketayotganida haq to‗lamaydi, 
schyot 
nomerni 
bronlashtirgan 
kompaniyaga yuboriladi.
Oila rejasi 
Family plan 
Семейный 
план 
12 yoshga to‗lmagan bolalar 
nomerda 
ota-onasi 
bilan 
joylashtirilgan holda qo‗shimcha 
haq olinmaydi. 
Forekast 
Forekast 
Forekast 
mehmonxonaning 
ma‘lum 
davrdagi to‗lish darajasi prognozi. 
Kafolatli 
buyurtma 
Guaranteed 
reservation 
Гарантирова
нное 
бронировани
е 
mehmon 
yoki 
kompaniya 
mehmonxonaga 
tashrif 
buyurilmagan 
taqdirda 
ham 
nomerga 
haq 
to‗lanishini 
kafolatlaydi 
(kafolatlangan 
bronlashtirish).