Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti ergashxodjaeva sh. D. Innovatsion

5.1-jadval 
Innovatsiyalar bozorida brend shakllantirishning alohida bosqichlarini bajarish 
usullari  
Brend shakllantirish bosqichi
 
 
Usullar 
 
Vositalar
 
Brendning biznes-g‘oyasini 
shakllantirish 
«Mahsulotning noyob xususiyatlari» 
usuli, tovar muhiti va yondosh sohalar 
tahlili 
Adabiyot manbalari 
Bozor va raqobatchilar tahlili 
Anketa so‘rovi o‘tkazish, ixtisoslashgan 
kompaniyalarga tadqiqot buyurtma qilish 
Anketa, kompyuter 
Sifatli tovar yoki xizmat 
yaratish 
ISO
sifat tizimini joriy qilish
,
 xomashyo 
(butlovchi qismlar) sifatini nazorat qilish 
ISO
 9002 sifat tizimi 
standartlari 
Tovarni identifikatsiya qilish 
va individuallashtirish 
Ekspertlarning ijodiy ishlanmalari, 
ixtisoslashgan agentliklar 
Kompyuter 
dasturlari 
Bo‘lg‘usi brend hududida 
sotuv hajmini oshirish 
Vakolatxonalar ochish, mahsulot sotish 
tarmog‘ini kengaytirish  
Buyruqlar, Internet, 
ma’lumotnomalar 
Iste’molchi tomon reklama 
kommunikatsiyalari 
«Nuqtali» marketing, OAVda reklama 
joylashtirish,
PR,
 taqdimotlar 
Kompyuter, reklama 
agentliklari 
Korxonada brend mafkurasi 
muhimligini shakllantirish 
Jamoa yig‘ilishlari, so‘rovlar, 
qatnashchilarni mukofotlash 
Buyruqlar, 
anketalar, 
kompyuter 
Ko‘pchilikning moyilligi va 
sodiqligiga erishish 
Iste’molchi bilan ikki tomonlama suhbat  Kechiktirilgan 
qaytuvchan aloqa 
Iste’molchining brend 
qimmatiga ishonishi va uni o‘z 
qadriyatlariga tenglashtirishi 
OAV vositasida brend qimmatlarini 
targ‘ib qilish 
Kompyuter, reklama 
agentliklari 
Brendni kelgusida boshqarish  
Brendni kengaytirish, cho‘zish, 
rebrending, qayta joylashtirish  
Marketing 
ma’lumotlari, 
kompyuter 
 
Nomni  idrok  qilish  tahlili  odatda  kompaniyaning  butun  hayotiylik  davri 
davomida  amalga  oshiriladi.  Agar  brend  nomi  zaruriy  talablarga  javob  bermay 
qoladigan bo‘lsa, unga tuzatish kiritiladi  yoki to‘liq o‘zgartiriladi. Vaqt o‘tishi bilan 
kompaniyaning  o‘zi,  uning  maqsadlari,  iste’molchilari,  vositachilari  o‘zgaradi.  Bu 

---

83 
 
o‘zgarishlar  tezligi  yil  sayin o‘sib  bormoqda.  Bu  o‘zgarishlarni  samarali  boshqarish 
uchun  menejerlar  bozor  pozitsiyalarini  kuchaytirish  vositalari  qatoriga  rebrendingni 
qo‘shishlari  lozim.  Har  qanday  mahsulot  vaqt  o‘tishi  bilan  ma’naviy  eskiradi,  shu 
sababli  mavjud  brendni  vaqti-vaqti  bilan  modernizatsiya  qilish  zarur.  Mavjud 
brendning sifat o‘zgarishlari «rebrending» nomini olgan. 
Rebrending  bu  –  iste’molchilar  ongida  ro‘y  berishi  lozim  bo‘lgan  o‘zgarishlar, 
brend  qiyofasini  (brendnomi,  logotipi,  ramzlari,  kompaniya  transporti  yoki 
tovarlaridagi rang va h.k.) o‘zgartirishdir. Kerakli  munosabat  brend vektoridan o‘rin 
olgan  motivatsiyalovchi ta’siri ostida shakllanishi tufayli  ushbu  markaning  maqsadli 
doirasi motivlarini almashtirish, ehtimol, brendni boshqa maqsadli doiraga ko‘chirish 
haqida o‘ylab ko‘rish maqsadga muvofiq bo‘ladi. 
Brend-menejmentning  tarkibiy  qismlaridan  biri  sifatida  rebrending  hozirgi 
paytda  brending  va  strategik  marketing  bo‘yicha  mutaxassislar  qurollari  qatoridan 
muhim  o‘rin  egallagan.  Qo‘shib  olish  va  birlashtirish,  faoliyat  sohalarini 
kengaytirish,  yangi  bozorlarga  chiqish  –  bularning  barchasi,  qoidaga  ko‘ra, 
kompaniyalarni  eski  brendlardan  voz  keyish  va  yangi  brendlar  yaratishga  majbur 
qiladi.