Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti d. Yu. Xujamkulov, D. A. Ismailov investitsiya loyihalarini

Loyihaga samarali o’zgarishlar kiritish 
Sozlanish jarayoni; 
Monitoring va tezkor axborotning tayyorlanishi; 
Modellarni yangilash; 
Shaxobchali modellarni hisoblash va taqvimiy rejani ro’yobga chiqarish. 
Yangi  reja  bo’yicha  ish  grafigining  tahlili  uni  amalga  oshirish  bo’yicha 
yechimlar tayyorlash; 
Tezkor rejalar ishlab chiqish va uni ijrochilarga yetkazish; 
Loyihani  amalga  oshirishning  borishini  sozlanishining  asosiy  vazifalari 
tarkibiga  quyidagilar  kiradi:  amaldagi  ish  bajarilishi  bo’yicha  nazorat,  rejali 

---

167 
 
topshiriqlardan  chetga  chiqishni  aniqlash  va  tahlil  qilish,  loyihaning  qo’yilgan 
maqsadlariga  erishishni  o’z  vaqtida  va  samarali  ta’minlanishi  uchun  sozlash  va 
tashkiliy texnologik, iqtisodiy va texnikaviy yechimlarni amalga oshirish. 
Sozlash  jarayoni.  Sozlash  jarayoni  ushbu  tamoyillarning  qabul  qilingan 
davriylik (sutka, hafta, o’n kunlik, oy) bilan qaytarishdan iborat: 
-  majmua  holati  xaqida  tezkor  axborot  to’plash  va  tayyorlash  va  uni  loyiha 
rahbariyatiga yetkazish; 
-  modellarni  yangilash  va  ularni  hisoblash  (qayta  hisoblash)  ma’lumotlar 
tayyorlash; 
-  shaxobchali  modellarni  hisoblash  (qayta  hisoblash)  va  taqvimiy  rejalarni 
ro’yobga chiqarish; 
-  majmuaviy  ishlar  amaldagi  holatini  tahlil  qilish  va  uning  bundan  keyingi 
amalga oshirishi bo’yicha yechimlar tayyorlash; 
- majmuaviy ishlarning bundan keyingi amalga oshirilishi bo’yicha muxokama 
o’tkazish va yechimlar qabul qilish; 
- tezkor taqvimiy rejalar (yil choraklari, oylik, xaftalik-sutkalik va b.q.) ishlab 
chiqish va ma’sul ijrochilar va tegishli darajadagi raxbarlarga yetkazish. 
Tezkor  axborot  tayyorlash  ishlarniig  borishi  va  uning  dastlabki  tafsilotlari 
o’zgarishi  kutilganda,  lekin,  bajarilishi  zarur  bo’lgani  haqida  barcha  tezkor  axborot 
ma’sul  ijrochi  tomonidan  (raxbarlari  yoki  tegishli  xizmatlar)  loyiha  komandasiga 
taqdim etiladi. 
Bu axborot shahobchali modelni  hisoblash va tahlil qilish uchun tezkor kirish 
axborotning muhim tarkibiy qismi bo’lib, shuningdek, me’yoriy ma’lumot manbasini 
sozlashga xizmat qiladi, quyidagi ma’lumot turlarida bo’ladi: 
- bajarilayotgan ishlar holatini baholash; 
- kelgusidagi ishlar dastlabki baholarni aniqlash; 
- ishlar (voqealar)ning boshlang’ich tarkibiga o’zgartirish; 
- shaxobchali modelga yangi ish va tafsilotlarni kiritish; 
- modellardan avval mo’ljallangan ish va tafsilotlarni chiqarish; 
-  ishning  (davomiyligi,  muddati,  mehnat  talabligi  va  b.q.)  xaqiqiy 

---

168 
 
parametrlarini -to’plash, rejadan og’ish sabablari va b.q. 
Tezkor  axborot  majmuasini  yaxlitligidan  parametrlarining  o’zgarishi  xaqida 
ma’lumotlarni o’ziga jamlashi kerak: majmua yoki uning aloxida davrlari ko’rsatmali 
tugallanishi  muddatlarini,  turli  xil  manbaning  miqdori  yoki  foydalanish  talablarini 
chegaralish va sh.k. 
Odatda kutilmagan hodisalar natijasida loyihni amalga oshirishdagi davomiylik 
rejalashtirilganda  farqlanishi  mumkin.  Shundan  ko’ra  xaqiqiy  qymat  harajatlari 
bahosidan farqlanishi  mumkin. Bundan tashqari ehtiyojlarni  qondirish uchun ishlab 
chiqarilgan  loyihaga  bu  vaqt  oralig’ida  talablar  o’zgaradi.  Shunday  qilib  loyihaning 
boshlang’ich rejasi ayrim omillar ta’siri natijasida ya’ni:  
- loyiha muddatining o’zgartirilishi; 
- qiymat materiallarini qayta ko’rib chiqish;  
- loyihaning texnik shartlarini o’zgartirish; 
- boshqarish siyosatini o’zgartirish; 
- ish bajarish uslubini o’zgartirish; 
- talablarning o’zgarishi; 
- ish davomiyligini baholashdagi qayta ko’rib chiqish; 
- ishlar o’rtasidagi aloqalarning noto’g’ri rejalashtirish; 
- ta’minotchilar yoki pudratchilarning qo’yilmalarini muhlatining tugatilishi; 
- operatsiyalar uchun talab qilingan resurslarni qayta ko’rib chiqish; 
- resurslarni boshlang’ich reja asosida foydalanishning imkoniyati yo’qligi; 
- kutilmagan texnik qiyinchiliklar; 
- kutilmagan tashqi shartlar (yomon ob-havo namoyishi) 
- iqtisodiy konyunktura o’zgarishi. 
Loyihani  boshqaruvchi  vujudga  keladigan  o’zgarishlarga  e’tiborli  bo’lish 
lozim,  oxirgi  natijalarga  ta’sirini  to’g’ri  baholay  olishi,  harajatlar  hamda  natijalarni 
tahlil qilishi kerak.  
O’zgarishlar quyidagilarga ta’sir etadi: 
- loyiha bahosi va samarasiga; 
- loyihaning turli muddati va davomiyligiga; 

---

169 
 
- loyiha qiymati va byudjetiga; 
-bajarilgan 
ishlarning 
sifatiga 
va 
natijalarga 
bo’lgan 
talabning 
spetsifikatsiyasiga; 
Loyihaga o’zgarishlarning kiritilishi quyidagilarni tahlil qiladi: 
- qo’shimcha harajatlarni vujudga kelishi; 
- loyihani amalga oshirilishining rejali muddatining buzilishi; 
-  loyihaning  natijasi  va  talab  qilinayotgan  sifatiga  erishish  imkoniyatining 
yo’qligi.