Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti ayubjonov a. H., Salixodjayeva u. A. Moliya statistikasi

11.2
 
. Tijorat banklarining qimmatli qog‘ozlar bozorida sarmoyadorlar 
sifatida ishtirokini statistik o‘rganish 
O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligiga muvofik qimmatli qog‘ozlar 
bozorida kuidagi ishtirokchilar faoliyat yuritishlari mumkin: investitsiya institutlari, 
fond birjalari, depozitarlar, tijorat banklari va xokazolar. 
Ushbu 
qimmatli 
qog‘ozlar bozori ishtirokchilarini xar birining 
respublikamizdagi faoliyati, ularning xuquq va majburiyatlarini quyida ko‘rib 
chiqamiz. 
Jahon tajribalaridan kelib chiqqan holda, shuni ta’kidlash mumkinki, 
investitsiya instituti - bu yuridik shaxs bo‘lib quyidagi ishlarni amalga oshiradi: 
Vositachilik faoliyati, qimmatli qog‘ozlar chiqarishni tashkil qilishning va ularning 
uchinchi shaxs foydasiga joylashtirish bo‘yicha kafolat berishni, sarmoyadorlarning 
pul mablag‘larini safarbar qilish maksadida aksiyalar chikarish va turli 
emitentlarning qimmatli qog‘ozlariga sarf qilish, qimmatli qog‘ozlarni chikarish va 
xokazolar. Investitsiya institutlari safiga moliya brokerlari, investitsiya 
komponiyalari, investitsiya maslaxatchilari, investitsiya fondlari kiradi. 
“2015 yilda Markaziy bank tomonidan qat’iy pul-kredit siyosati yuritilganligi 
hamda Hukumatimiz tomonidan iqtisodiyotda narxlar barqarorligini ta’minlashga 
qaratilgan tizimli chora-tadbirlarning amalga oshirilishi mamlakatimizda 
inflyasiyani jilovlashda muhim ahamiyat kasb etdi va uning belgilangan prognoz 
ko‘rsatkichlari doirasida bo‘lishiga erishildi. 
Invetstitsiya instituti qimmatli qog‘ozlar bozorida o‘z faoliyatining faqat 
O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasi xo‘zuridagi qimmatli qog‘ozlar 
bozori faoliyatining muvofiklashtirish va nazorat qilish markazi tomonidan maxsus 
litsenziyaning olgandan sung boshlashi mumkin. Litsenziyalar ayrim faoliyat turlari 
uchun, shuningdek, bir vaktning o‘zida ikki yoki uchta quyidagi faoliyat turlari 
uchun 
berilishi 
mumkun: 
vositachilik 
(moliya 
brokeri), 
investitsiyalar 
maslaxatchisi, investitsiya. Investitsiya konponiyasi faoliyatini moliya brokeri 
sifatida faqat fon brokerlari orkali amalga oshirgan xollarda yud kuyiladi. 
Banklardan tashkari xech kaysi bir yuridik yoki jismoniy shaxs O‘zbekiston 

---

220 
Respublikasi Davlat mulki kumitasi xo‘zuridagi qimmatli qog‘ozlar bozori faoliyati 
muvofiklashtirish va nazorat qilish markazi litsenziyasiz jalb qilingan mablag‘lar 
xisobiga yoki uchinchi shaxs topshirigi bilan faoliyat kursata olmaydi.