Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti ayubjonov a. H., Salixodjayeva u. A. Moliya statistikasi

GR=0,35+0,45∙ GDP +0,43∙ W +0,98∙ VAT 
bo‘lsin.Bu holda YAIM o‘sishi sur’atining qo‘shimcha 1 foizli darajaga o‘sishi 
byudjet daromadlari dinamikasini 0,45 foizli darajagaoshiradi.Deyarli shunday 
elastiklik “daromad solig‘i ~ o‘rtacha ish haqi” o‘zaro aloqasi uchun ham 
xarakterlidir. Ish haqining o‘sishi bu ko‘rsatkich bo‘yicha byudjetga tushumlar 
o‘sishi sur’atlarining 0,43 foizlidarajaga o‘sishiga olib keladi. Bilvosita (egri) 
soliqlar YAIM dinamikasiga sezgirroqdir.VAT – sanoatda QQS stavkasining 1 
foizli darajaga o‘zgarishibyudjet daromadlari dinamikasini 0,98 foizli darajaga 
o‘zgartiradi. 
Davlat byudjeti siyosati parametrlarini asoslashning hal qiluvchi asosiy 
masalasi rivojlanishningturli bosqichlarida xarajatlarning optimal darajasini 
asoslashdir. Dunyoda bu muammo bo‘yichako‘plab tadqiqotlar mavjud.
30
O‘zbekistonning byudjet parametrlari bu o‘rtacha baholardan, eng avvalo, 
byudjet tanqisligining past darajasi (oxirgi 3-4 yilda 1%dan kam) va davlat 
daromadlari va xarajatlarining yuqori darajasibilan farq qiladi.
31
3.3. Davlat byudjeti asosiy ko‘rsatkichlari dinamikasi va ularni statistik tahlil 
qilish
Davlat byudjeti tizimi ko‘rsatkichlarining dinamikasini tahlil qilish ushbu 
sohadagi statistik tadqiqotlarning muhim bo‘lagidir. Ushbu tizimdagi iqtisodiy 
faoliyat natijalarining vaqt bo‘yicha o‘zgarishini (dinamikasini) o‘rganishda 
quyidagi ko‘rsatkichlar tahlil qilinadi: 
-
Davlat byudjeti daromadlari va tarkibi dinamikasi; 
-
Davlat byudjeti xarajatlari va tarkibi dinamikasi; 
30
Ран Р. Оптимальный размер государства. Каковон? – Белорусскаягазета, 17 августа1998года // The Budget, 
Taxation and EconomicGrowth. – US Congress, Growth and Prosperity Series, 1999. 
31
Абалкин Л. Логика экономического роста. -М.: Институт экономики РАН, 2002 // Гавриленко Е. Качество и 
количество. Эксперт, 2002, №21. 

---

46 
-
Davlat byudjeti profitsiti yoki defitsiti dinamikasi.