Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti abdurahmonov q. X., Xolmominov sh. R

Mehnat resurslarini boshqarish usullari, mexanizmi va tizimi.7
Mehnat resurslarining boshqarish usullari
I. Iqtisodiy boshqaruv usuli 
(korxonalarning iqtisodiy maqsadi asosida)
II. Ma’muriy boshqaruv usuli 
(hukumat qonun, qarorlari asosida)
III. Balans boshqaruv usuli
(mexnat resurslaming soni va sifatini aniqlab:
1) jinsi
2) yoshi
7 
M anba:
M eh n at va ah o lin i ijtim oiy m u h o faza qilish vazirligi m a ’lum otlari.
60

---

3) ijtimoiy boiinishi
4) bandlik ko‘rinishi
5) xalq xo'jaligidagi o‘mi va mutaxasisligi bo'yicha:
a) ishchi va xizmatchilarga boigan talab va uni ta’minlash manbalari: 
-o'rta maktablami bitiruvchilar
-hunar-texnika maktablarini bitiruvchilar 
- o‘rta maxsus va oliy ta iim o‘quv yurtini bitiruvchilar 
-harbiy xizmatni tugatganlar
b) malakalik ishchilaming kasbga tayyorlashga talab balansi
Mehnat resurslarining boshqaruv mexanizmi
Mehnat resurslarining tayyorlash va shakllantirishni boshqarish 
M ehnat resurslarining harakati va joylashtirishni boshqarish 
Mehnat resurslaridan foydalanishni boshqarish.
Mehnat resurslarining boshqarish sistemasi
Ish kuchlarini tashkil etish (yaratish)
Mehnat resurslarining taqsimotini boshqarish jarayoni 
Ish kuchlaridan foydalanish jarayonini boshqarish.
Qisqacha xulosalar
M ehnat resurslar - o‘zining aqliy va jismoniy mehnati bilan ijtimoiy 
ishlab chiqarishda ishtirok etadigan aholining mehnatga layoqatli qismidir.
M ehnat resurslari turli shart-sharoitlar va omillar ta’sirida miqdor va 
sifat shakllanishi xususiyatlariga ega.
M ehnat resurslaridan foydalanish, ularni iqtisodiyot tarmoqlaridagi 
taqsimlanishi va samaradorligini tavsiflaydi.
Mehnat resurslaridan foydalanish darajasini mehnat unumdorligi, aholini 
ish bilan bandligi, aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulot ishlab chiqarish 
kabi ko‘rsatkichlami ifodalaydi.