Toshkent davlat iq tiso diyo t universiteti q. X. Abdurahmonov

Mehnat, bu — insonning biron-bir maqsadga muvofiq yo‘naltirilgan
ijtimoiy foydali faoliyati. 
Dastlab inson o‘z harakatlarining maqsadini 
aniqlaydi. 
Maqsadning mavjud bo‘lishi ongli mayjudot bo‘lgan insonning
mehnatini, masalan, ot yoki mashina bajaradigan ish tushunchasidan ajratib
turadi. 
Maqsadga ega bo'lgan inson tabiat mahsuli — bug‘doy yoki javdar, 
yog'och yoki loy, paxta 
tolasi, 
jun yoki teridan foydalanib, yangi mahsulot 
yaratadi, ya’ni o‘z organizmining jismoniy va aqliy quwatidan foydalanib, 
mehnat harakatlarini ongli ravishda va izchillik bilan bajaradi.
Ijtimoiy-iqtisodiy turmushda «mehnat» tushunchasi bilan bir qatorda 
«ish» tushunchasidan ham keng foydalaniladi.
Ish - tabiat va inson tom onidan birlashgan kuchlaming obyektiv 
natijasidir.
M exanik tarzda bu natija m a’lum bir qarshilikni engish uchun 
sarflanayotgan energiya miqdori bilan o'lchanadi.
Mehnat va ishning miqdori sarflangan vaqt — energiya bilan o‘lchansa- 
da, ularni bir-biri bilan to ‘g‘ridan-to‘g‘ri tenglashtirish mumkin emas.
Mehnat insonning aqliy-fiziologik faoliyati bo‘lib, unga to‘g‘ri keladigan ish
bu jarayonning obyektiv natijasi hisoblanadi. 
Bixor mahsulot ishlab chiqarish 
uchun sarflangan mehnat va ish miqdorini bir xil o'lchovda, ya’ni 
kilogrammometrda aniqlanganda ishning miqdori mehnat sarOning bir qisminigina 
yoki aniqroq qilib aytganda, 20-30 foizini, ayrim hollarda esa undan ham ancha 
kam miqdorini tashkil etishi mumkin. Bajarilgan ishning miqdorini, jamiyat 
a’zolari tomonidan mehnatning sarflangan miqdoriga tenglashtirish yoki bir xil 
olchovda o'lchash ham noto‘g‘ri. Faoliyat jarayonida mexanik harakatlar qilinib, 
katta hajmdagi ish miqdori bajarilishi mumkin, lekin bu faoliyat inson 
mehnatining mahsuli bo'lganligi uchun mehnatga nisbatan tor va chegaralangan 
faoliyatdir. «Mehnat» va «ish» tushunchalari bir-biri bilan solishtirilganda,