Toshkent davlat iq tiso diyo t universiteti q. X. Abdurahmonov

Nazorat va muhokama uchun savollar
1 “Mehnatga munosabat” tushunchasiga ta’rif bering.
2 Xodimlarning mehnatga bo‘lgan munosabatini tavsiflovchi uch element 
to‘g‘risida so‘zlab bering.
3 Xodimning mehnatga munosabatiga ta’sir ko‘rsatuvchi obyektiv shart- 
sharoitlar va subyektiv omillarni ochib bering.
4 Xodimlarning mehnatga munosabatiga qarab ularning tiplariga ta’rif 
bering.
5 Mehnatdan qoniqish hosil qilish nimani bildiradi?
6 Mehnatdan qoniqish hosil qilishning qanday asosiy ahamiyati mavjud?
7 Xodimning korxonadagi mehnatdan ko‘ngli to‘layotganligi omillarini 
(mezonlarini) sanab o‘ting.
8 Xodimning korxonadagi mehnatdan qoniqish hosil qilmaganligi 
omillarini aytib bering.
9 Mehnatdan qoniqish hosil qilish funksiyalarini tushuntirib bering.
IQ Mehnat sharoitlari va ularning turlari nimalardan iborat?
Adabiyotlar ro‘yxati
1. Абдура\монов K>.X., 
Х о л м у м и н о в
Ш.Р. Мех;нат икд'исодиёти ва
социологияси. Укув.кул. -Т.: 2004.
2. Барбарова Е.Л. Экономика и социология труда. - М:. 2005.
3. Соломанидина. Мотивация трудовой деятельности персонала. Изд.:
РИОР, 2005.
4. Шоюсупова Н.Т. Ме\нат социологияси. Укув.кул. -Т.: 2004.
5. Экономикатруда (социално-трудовые отношения). Под.ред
Н.А.Волгина, Ю.Г.Одегова. - М.: “Экзамен”, 2003.
6. Hart Robert A., S.Kawasaki. Work and Pay in Japan. Cambridge: 
Cambridge University Press , 2003.
Internet saytlari
w w w .hypnosisdow nloads.com /dow nloads/personal_developm ent/ 
motivation_energy.html - Ish jarayonida motivatsiya va energiya 
www.kniga.alhademic.ru/offer 2301.html - Экономика труда
110

---

*
XII BOB
MEHNATGA MOSLASHISH
12.1. Mehnatga moslashishning mohiyati va tuzilishi
«Moslashish» (adaptatsiya) tushunchasi lotincha adapto- moslashuvchan 
degan ma’noni bildiradi. Bu so‘z biologiyadan o‘zlashtirilgan bo‘lib, atrof- 
muhitga ko'nikish, moslashish ma’nolarini anglatadi. Mehnatga moslashish 
(ko‘nikish) — bu, shaxs yangi mehnat vaziyatini o‘zlashtirishining ijtimoiy 
jarayoni boiib, unda shaxs va mehnat muhiti bir-biriga faol ta’sir ko‘rsatadi va 
moslashuvchi-moslashtiruvchi tizimlar sifatida namoyon bo4adi.
Insonning muayyan mehnat muhitiga moslashuvi uning real muomalasida, 
mehnat faoliyatining aniq ko‘rsatkichlarida: mehnat samaradorligida, ijtimoiy 
axborot va uning amalda ro‘yobga chiqarilishida, faollikning hosil qilinishida 
namoyon bo‘ladi. Mehnatga moslashish birlamchi bo‘lishi (xodimning mehnat 
muhitiga kirishida) va ikkilamchi (kasbni almashtirgan va almashtirmagan holda 
ish o‘rnini o‘zgartirishida yoki muhitning jiddiy ravishda o‘zgarishida) bo‘Iishi 
mumkin. Ular murakkab tuzilishga ega bo‘lib, quyidagilardan: kasbiy, ijtimoiy- 
psixologik, ijtimoiy-tashkiliy, madaniy-maishiy va psixofiziologik moslashishdan 
iboratdir.