Toshkent davlat ikkinchi tibbiyot instituti

Salomatlikka nojo'ya ta'sir etuvchi ijtimoiy-iktisodiy sharoitlar

Dunyo miqyosida ijtimoiy, iqtisodiy va atrof-muhit manbalari barobar taqsimlanmagan joylarda (bu borada barcha zamonaviy industrial jamiyatlar alohida o'ringa ega) moddiy ahvoli noma'qul yoki manbacharga erishishi qiyin kishilar kasalliklar yoki nohushliklarning asosiy zarbasiga uchraydilar. Kambag'allar kasallik, nogironlik va erta o'lim borasvda boyroq kishilarga qaraganda chalinuvchan. Salomatlik masalalaridagi bunday tengsizliklarning oldini olish ijtimoiy adolatning asosiy talabidir. Kambag'al va moddiy holati yaxshi kishilar salomatligi masalalari bo'yicha amaldagi bu bo'linish vaqt o'tishi bilan sanoati rivojlangan mamlakatlar o'rtasida o'zgaradi. Bu salomatlik masalalaridagi tengsizliklar ilojsiz, doimiy emasligini ko'rsatadi. Salomatlik masalalaridagi tengsizlik-larning ko'pgina sabablari davlat siyosati yordamida o'zgaradi.

Ishsizlik kambag'allikning bosh sababi. O'z o'rnida kambag'allik odamlarning yaxshi uy-joy va sog'lom oziq kabi asosiy hayot ehtiyojlariga erishishiga ta'sir etadi va stressning bosh sababchisi hisoblanadi. Kambag'allik salomatlik uchun muhim bo'lgan jamiyat hayotida qatnashish va ijtimoiy munosabatlarni rivojlantirishga to'sik bo'lishi mumkin: har kimga ham jamiyatning muhabbati, qo'llashi va o'zaro aloqasi zarur. Bunday aloqalarning yetishmasligi ruhiy va jismoniy salomatlikka ta'sir qiladi va turmush sifatini pasaytiradi.

Salomatlik tushunchasiga, shuningdek, ba'zan kishilarning individual darajadagi salomatlik masalalarida tashvishlanishi va omma darajasidagi salomatlik masalalarida ehtiyoj sifatida tan olishlarga nisbatan qarama-qarshi qarashlar ham ta'sir etadi. Bizning salomatligimizga ta'sir etuvchi omillar qayerda joylashganligini tushunishimizda alohida kishilar nazorati (mikromuhit) va bizning nazoratimizdan tashqari (makromuhit) ekanligi adash fikr bo'lishi mumkin.

Ba'zan kasallikning sabablarini tushunish tibbiy tashxis doirasidan tashkari bo'lishi mumkin. Sanoati rivojlangan mamlakatlarda yoshlar salomatligiga ishsizlmk qanday ta'sir qilayotganligini qisqacha o'rganish bu holatni tasdiklamoqsa.