Toshkent davlat agrar unversiteti termiz filiali

Ikki fazali usulda kartoshka poyasi bilan birgalikda kovlab olinadi va tuproq yuzasiga tashlab ketiladi. Kartoshka poyasi qurib tuganaklardan ajragandan so’ng ular yig’ib olinadi, tozalanadi va saqlash joylariga yuboriladi..
Qurama (aralash) usulda 2 va 4 qatordagi kartoshka tuganaklari kovlab olinadi, tozalanadi va tuproq ustiga qator qilib to’shab ketiladi, so’ngra ketma-ket kombayn bilan yig’ishtirib olinadi.
Kartoshkani yig’ishtirib olishni tashkil etishda quyidagi usullardan - to’xtovsiz oqim, dalada bir joyga to’plash, so’ngra saqlash joylariga jo’natish hamda aralash ko’rinishdagi usullardan foydalanish mumkin.
To’xtovsiz oqim usulida quyidagi ishlar ketma-ketligi – mashinada hosilni to’g’ridan-to’g’ri yig’ishtirish, tozalash va saralash, transport vositasiga ortish, qayta ishlash zavodlari yoki qabul qilish punktlariga tashish ishlari bajariladi. Bu usulda harajatlar kam bo’ladi, hosilning isrofgarchiligi kamayadi, yig’ishtirib olish ishlari tezlashadi.
To’plab so’ngra saqlash joylariga jo’natish usuli quyidagi ko’rinishda tashkil etiladi. Hosil yig’ishtiriladi, dalada vaqtinchalik saqlash uchun uyumlanadi, tozalanib transport vositalariga yuklanadi va xo’jalikdagi saqlash joylariga yoki qayta ishlash zavodlariga jo’natiladi. Bu usul mahsulotlar yuqori darajada ifloslangan yoki transport vositalari yetishmagan hollarda qo’llaniladi.
Aralash usulida mashinalar bilan yig’ishtirib olingan hosilning bir qismi bevosita qayta ishlash zavodiga yoki xo’jalik omborxonalariga, qolgan qismi esa to’plash maydonchalariga vaqtinchalik saqlash uchun jo’natiladi. Buning natijasida transport vositalaridan unumli foydalanish imkoniyati yaratiladi. Hosilni yig’ishtirib olish usul va tashkil etish tadbirlarini amalda qo’llashda fermer xo’jaligining tuproq-iqlim sharoiti, ishlab chiqarish hajmi o’ziga xos xususiyatlarini hamda mahsulotning xossalarini hisobga olish kerak bo’ladi.
Agrotexnik talablar. Kartoshkayig’ish kombaynlari bunkeridagi tuganaklar miqdori 95% kam bo’lmasligi, shikaslangan tuganaklar miqdori 5% dan oshmasligi va isrofgarchiligi 3% yuqori bo’lmasligi kerak.