Toshkent davlat agrar unversiteti termiz filiali

3.4- rasm. Zanjirli va g’ildirakli traktor yurish qismining tuproqqa tegib turgan yuzasini o’lchamlari

Traktor g’ildiragining shinasi yoki zanjirini (lentasini) tuproqqa tegib turgan yuzasining eni qanchalik keng bo’lsa, mos ravishda, uning tuproqqa ko’rsatadigan bosimi shunchalik kam bo’ladi, xuddi shunday tuproqning yuza zichlanishi ham sayoz bo’ladi.
CHuqur zichlanish tuproqning 15 smdan 77 smgacha bo’lgan qatlamidagi zichlanish bo’lib, u asosan traktor va qishloq xo’jalik mashinasining g’ildiraklarini o’qlariga tushgan yuklama (og’irligi) (4,4-rasm) natijasida vujudga keladi.O’qqa tushadigan yuklama g’ildirakli traktorlarda shinaning tuproqqa tegib turgan yuzasi kam bo’lganligi uchun uning miqdori juda yuqori bo’ladi.

Traktor shataksirashidagi zichlanish, uning g’ildirakli yoki zanjirli (lentali) yurish qismini shataksirashi (sirpanishi) oqibatida tuproqqa qo’shimcha bosim hosil qilishi natijasida hosil bo’ladi va tuproqning yuqori qatlamini surilishi hamda donadorligini buzilishiga (1.23-rasm) olib keladi		3.5-rasm. Traktor yurish qismining tuproqning chuqur zichlanishiga ta’siri
	3.5-rasm. Traktor yurish qismi shataksirashining tuproq zichlanishiga ta’siri.

G’ildiraklar orasidagi tuproq zichlanishi ikki yoki uchta qo’sh shinalarning yon tomonlarini qattiqligi hisobiga vujutga kelgan va yon tomoniga ma’lum burchak ostida ta’sir etuvchi bosim natijasida vujudga keladi (1.24-rasm).