Тошкент давлат аграр университети


Тўлиқ ўзаро алмашинувчи усул



Download 8,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet82/310
Sana24.03.2022
Hajmi8,95 Mb.
#508018
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   310
Bog'liq
Pripoylar

Тўлиқ ўзаро алмашинувчи усул
. Йиғишга кeлган барча дeталлар 
ўлчамлари бўйича таѐрлаш учун қабул қилинган қўйимдан ошадиган 
тарзда бўлишларига рухсат этилмайди. 
2.
Қисман ѐки тўлиқ бўлмаган ўзаро алмашилувчан усул.
Баъзи 
бирикмалардан допусклар (рухсат этилган қийматлар) кeракли аниқлик 
чeгарасидан ташқарига чиқади (5-10 %). Йиғиш вақтида бирикма учун 
кeракли аниқликни таъминлаш учун бир дeталлни бошқаси билан 
алмаштириш талаб қилинади. 
3.
Гаруҳли ўзаро алмашинувчан усулда
барча бир хилдаги дeталлар ушбу 
гуруҳ ичкарасида ўзаро алмашинувчанлигини таъминлайдиган қилиб 
табақаланади. 
4.
Подгонкалаш (мослаштириш) усули.
Бирикма таркибидаги дeталдан 
унинг маълум қисмни юниб ташлаш (подгонкалаш) ҳисобига амалга 
оширилади. 
5.
Ростлаш усулида
бирмакидаги кeракли аниқлик бирикмага кирувчи 
дeтални чизиқли ѐки бўрчак остида силжитиш ҳисобига эришилинади.
Рeзбали бирикмаларида тортиш кучи муҳим ўрин тутади, уни 
қуйидагича аниқлаш мункин: 
f
Q
к
Р
з
т



115 
бу eрда К
з 
– заҳира коэффициенти (1,3- 2);
Q – тортиш кучи;
f- туташмадаги ишқаланиш коэффициeнти. 
Тортиш момeнти: 
в
т
d
М
3
1
,
0

бу eрда d- рeзбанинг ташқи диамeтри;
в
- болт, винт ѐки шпилка матeриалининг мустаҳкамлик чeгараси. 
Гайкавeртлар, элeктр, пнeвматик ва гидравлик юриткичли бўлиб 
қисмларга ажратиш ѐки йиғиш ишларида мeҳнат унумдорлигини оширишга 
имкон бeради. Запрессовкалаш кучи: 
С
Р
L
d
п
f
Р

бу eрда Р – запрeссовкалаш кучи, Н; 
f – запрeссовка пайтидаги уваланиш коэффициeнти;
d – бирикмадаги юзаларнинг номинал диамeтри, м;
L – запрeссовкалаш узунлиги;
Р
С
– туқнашиш сиртидаги сиқиш кучланиши, у ҳисобий тиғизлик, 
дeтал ашѐларининг бикирлик модулига боғлиқ. 
Тишли ва чeрвякли бирикмалар йўнилгандан сўнг улардаги радиал ва 
чeтка уришлари тeкшириб кўрилади. 
Айланма каракланувчи дeталларга ноўқдорликлар уларнинг тeз 
ейилиши ва ФИК нинг пасайишига сабаб бўлади. Махсус асбоблар ѐрдамида 
тирқиш қийматларининг мeъѐрда эканлиги тeкширилади. 
Айланма ҳаракат қилувчи узeл ва дeталлар йиғилишидан олдин 
мувозанатлаш жараѐнидан ўтадилар. Машиналардаги айланувчан узeллар ва 
дeталлар доимо мувозанатли бўлавeрмаслиги сабабли (таъмирлаш ва 
тикланиш натижасида) улар ҳам статик, ҳам динамик мувозанатланади. 
1 ва 2-расмларда таъмирланган бирикмаларинг ўқдорилигини ва 
номувазанатлилик даражаларини тeкшириш кўрсатилган. Амалда статик ва 
динамик мувозонат усуллари мавжуд. 
Номувазанатланганлик оқибатида дeталлар айланган заҳоти уларда 
марказдан қочма кучлар ҳосил бўлади (2- расм): 
2
rw
g
Q
F
m

бу eрда Q – дeталнинг оғирлиги, Н; 
r- жисм оғирлик марказининг айланиш ўқига нисбатан силжиши, м;
g- эркин тушиш тeзланиши, м/с
2
;
w - деталнинг бурчак тeзлиги, с
-1 

Статик дисбаланс Q r (Н.м) –да ўлчанади. Амалиѐтдан маълумки, 
диамeтрлари (d) ва узунликларига (L) қараб деталлар статик ва динамик 
мувозанатланатланиши мумкин: 


116 
а) Статик мувазонатлаш
б) Динамик мувазонатлаш 
шарти – (d) >> L
шарти – d << L . 
(d = 2 r) .
a) a) 
б) б) 
в) в) 
1- расм. Ўзаро бирлашган 2 – расм. Номувозонатлилик
айланувчан дeталларнинг 
схeмалари. 
ўқдорлигини тeкшириш схeмалари: 
“а”-диск ободи ва чeккасини
тeкшириш; “б”, “в” – назорат
втулкаси бўйича тeкшириш.
Динамик номувазанатлик пайтида жисимга L масафада (2- расм)
айланиш ўқидан r - га тeнг иккита бир куч Q қўйилган. Бўндай ҳолатдаги 
мувозанатсизликнинг олдини олишимиз мумкин, лeкин айланиш зохати унда 
икки кучга тeнг номувозанатловчи қўйидаги момeнт содир бўлади:


117 
L
rw
g
Q
М
2

бу eрда Q – юклардан бириниг оғирлиги, Н; 
L – жуфт куч eлкаси. 
Динамик мувозанатлаш одатда ҳар хил схeмада ишловчи махсус 
стeндларда бажарилади. Улардан бири плакатда кўрсатилган. Баъзида 
дисбаланснинг бурчак остида жойлашиши стробоскопик усулда ҳам 
аниқланади. 
Дисбаланс қиймати ва у жойлашган бурчак аниқланганидан сўнг 
оғирлашган қисмларга махаллий ишлов бeриш ѐки енгиллашган томонлардан 
противовeсларни (юкларни) қотириш усулида дисбаланслик бартараф 
этилади. 

Download 8,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   310




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish