Тошкент давлат аграр университети

Пропорционалликни
таъминлаш 
ҳисобига 
меҳнат 
унумдорлигин 
оширишга, ишлаб чиқариш ускуналари ва меҳнат ресурсларидан самарали 
фойдаланиш, таъмирланадиган маҳсулот бирлигида ҳисоблаганда ишлаб 
чиқаришга сарф бўладиган харажатлар салмоғини пасайтириш, баъзи участкалар, 
линияларнинг иш жойларидаги бажариладиган операцияларнинг узоқлигини бир-
бирига яқинлаштириш ҳисобига ишлаб чиқариш жараѐнларининг узвийлигини 
таъминлаш. 
Замонавий машиналар, узеллар, юқорида қайд этилган таъмирлаш ва тиклаш 
талаблари асосида таъмирлаш ѐки тиклаш пайтида ажратиш қобилиятлари 
баландликлари билан ажралиб туришлари лозим. Лекин баъзи алоҳида 
операцияларнинг узвийлигини таъминлаш, умумий таъмирлаш жараѐнини узвий 
равишда автоматлаштиришга имкон бермайди. Охирги талабларни таъминлаш 
учун ишлаб чиқариш жараѐни пропорционаллик хусусиятлари билан 
тавсифланиши лозим, ундаги барча операциялар бир-бирига тенг бўлишлари 
керак. 
Пропорционалликга бўлган талаблар ишчи жойларини, ишлаб чиқариш 
участкалари ва бўлимларни ташкиллаштириш вақтида амалга оширилиши зарур. 
Ишлаб чиқариш жараѐнининг пропорционаллигини таъминлашга оид 
талабларнинг бажарилиши якунланмаган ишлаб чиқариш ҳажмини пасайтиради, 
оралиқ омборлар, цехлар ва ишчи жойларида таъмирланадиган машиналарнинг 
тикланган деталларини сақлаш вақтини камайтиради. 
Барча талабларни бажариш корхоналарни пропорционал равишда тузиш ва 
ишлаб чиқариш жараѐнларини ташкил қилишда амалга оширилиши шарт. 
Тиклаш 
технологияларининг 
ўзгариши, 
янги 
техника, 
баъзи 
операцияларнинг механизациялашуви ва автоматлашуви натижасида ишчи 
жойларининг, яъни участка ва бўлимларнинг ўтказувчанлик қобилиятлари 
ўзгаради. “Тор жой” лар дейилувчи ишлаб чиқариш ҳажмининг кўпайишига тўсиқ 
ҳолати вужудга келади. Бу бошқа ишчи жойларидаги катта ўктазувчанлик 
қобилиятига эга бўлган ускуналарнинг тўлиқ юкланмаслигига олиб келади. Тор 
жойларни бартараф этиш режали амалга оширилади, яъни пропорционаллик 
режали тарзда амалга оширилиши лозим.