Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali qishloq xo’jaligi mahsulotlarini saqlash, qayta ishlash va mexanizasiya kafedrasi

5-rаsm. 5LP - rusumli lintеrning tехnоlоgik jаrаyon sхеmаsi. 
1.Ta’minlash valigi; 2. Chigit oqimini tekislash barabani;3. Ifloslik novi; 4.Chigit 
tushish novi; 5. Ifloslik konveyeri; 6.Ishchi kamerasi; 7. Arrali silindr;8.To’zitgich; 
9.Ulyk kozerogi; 10.Kolosnik; 11.Ventilyator; 12.Chigit tarog’i; 13.Tola quvuri; 
14.Havo soplosi;15. Ifloslik konveyeri; 16.Chigit tushish novi; 
3. Tola va momiq (lint)ning tozalash texnologik jarayoni 
Tolani jinlashdan keyin uning orasida qolgan o’lik va mayda iflosliklardan tozalash 
ularni toylashdan oldin bajarilsa, samarali bo’ladi. Ayniqsa, mashinada terilgan chigitli 
paxtani jinlash jarayonidan so’ng tolaning tarkibida o’lik va mayda ifiosliklar davlat 
standartlarida ko’rsatilgan me’yoridan ortib ketadi. 
Shu sababli, jinlangan tolaning sifatini davlat standartlari ko’rsatkichlari me’yoriga 
keltirish uchun, ajratilgan tolani qaytadan tozalashga to’qri keladi. Bu operatsiyalarni tola 
tozalash uskunalari yordamida bajariladi. 
Masalan, o’rta tolali chigitli paxtadan ajratilgan tola navlari har bir arrali jindan 
keyin yakka o’rnatilgan tola tozalagichiarda tozalanadi. Tolani tozalash jarayoni bitta yoki 
ketma-ket ishlaydigan ikkta tozalagich uskunalarida bajarilishi mumkin. 
Tolani qaysi variantda tozalash jarayoni ishlab chiqarishga berilgan xomashyoning 
sifat ko’rsatkichi va tozalash rejasiga bog’liq. 

---

Uzun tolaning navlarini tozalash o’zgaruvchan texnologiya asosida qator tola 
tozalash uskunalarida amalga oshiriladi. Qator tola tozalash uskunalari sex ichida quyidagi 
tartibda o’rnatiladi. 
=>BTM => BTM => OBM => OH-6-3 => OH-6-3. 
Davlat standarti talablariga mos sifatli tola ishlab chiqarish uchun chigitli paxtaning 
dastlabki iflosliklariga boqliq jinlangan tola quyidagi texnologiya bo’yicha tozalanishi 
mumkin: 
♦ chigitli paxtaning ifloslik darajasi 16% va undan yuqori bo’lsa, jinlangan tola 
hamma to’rtta uskunada tozalanadi; 
♦ chigitli paxtaning iflosligi 8-16% bo’lsa, unda jinlangan tola BTM => KBM => 
OH-6-3 => OH-6-3 texnologik jarayoni bo’yicha tozalanishi kerak; 
♦ chigitli paxtaning iflosligi 3-8% bo’lsa, unda jinlangan tola BTM => KBM => 
OH-6-3 texnologik jarayoni asosida tozalanadi; 
♦ chigitli paxtaning ifloslik darajasi 3% gacha bo’lsa, unda jinlangan tola KVM 
kondensori orqali OH-6-3 uskunasida tozalanishi kerak.