Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali qishloq xo’jaligi mahsulotlarini saqlash, qayta ishlash va mexanizasiya kafedrasi

2. Paxtani g’aramlarga va yopiq omborlarga joylash hamda saqlashning texnik 
sharoitlari 
Paxta tayyorlash punktlari va paxta tozalash korxonalarnda paxta 
selektsion, sanoat 
navlari 
hamda 
tershi uslublari 
bo’yicha alohida qabul qilinadi va saqlanadi. 
Paxta to’dalarini jamlash, ularni saqlash va qayta ishlash tolaning tipi bo’yicha, 
uning sifat ko’rsatkichlarini hisobga olgan hamda “Paxta terish va tayyorlash bo’yicha 
yo’riqnoma”ga amal qilgan holda har qaysi xo’jalik bo’yicha alohida amalga oshiriladi. 
Urug’lik paxta texnik paxtadan alohida to’dalarga qabul qilinadi va jamlanadi. 
Har xil zararkunandalar va kasalliklar (“qora shira”, gommoz, makrosporioz va h.k.) 
bilan zararlangan paxta alohida qabul knlinadi, jamlanadi, saqlanadi va qayta ishlashga 
jo’natiladi. 
Paxtani yaxshiroq va uzoq muddat saqlashni to’g’rn tashkil etish maqsadida paxtani 
jamlashni uning namligini hisobga olgan holla tabaqalab bajarish kerak. Namligi 14% 
gacha bo’lgan paxtani tozalash bo’limi hududiga, namligi 14% va undan yuqori bo’lgan 
paxtani esa quritib tozalash tsexi (QTTS) hududiga joylashtirish kerak. Namliga 20% dan 
yuqori bo’lgan paxtani quritib tozalash tsexiga yaqin bo’lgan joyga jamlash kerak, chunki 
uni tezda quritish va qayta ishlash lozim bo’ladi. 
Paxtani saqlash uchun yopiq omborlar, yarim ochiq yoki to’rt tomoni ochiq ombor 
(ayvonlar) va maxsus tayyorlangan ochiq maydonchalardan foydalaniladi. 
Paxtani shibbalangan shag’al bilan yoki asfalьt bilan qoplangan maydonlarga 
jamlashga ruxsat etiladi. 
G’aram maydonlarining o’lchamlari 25x14 m, balandligi yer sathidan 0,4 m bo’lishi 
va yog’in-sochin suvlarining chiqib ketishini ta’minlash uchun o’rtasini 0,05...0,07 m ga 
ko’tarish kerak. 
Paxta g’aramlarga jamlanganda (cho’kishdan avval) balandligi quyida keltirilgan 
ko’rsatkichlardan oshib ketmasligi kerak (3- jadval). 
3- jadvil