Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali qishloq xo’jaligi mahsulotlarini saqlash, qayta ishlash va mexanizasiya kafedrasi

7-rasm. Uzun tolali paxta navlari tolasini namlash tizimi sxemasi: 
1 – tola tozalagichlar qatori; 2 – tozalangan tolani olib ketish transportyori; 3 – tola olib 
ketgich (tolani havo yordamida tashish quvuri); 4 – tola kondensori; 5 – tarnov; A,B,V - 
tolani namlash nuqtalari 
11- jadval 
Tavsiya etilayotgan tola namlagichlarining texnik ko’rsatkichlari 
Asosiy ko’rsatkich va texnik 
xarakteristikalar 
Tolani 
kondensorgacha 
tola 
tozalagichdan 
keyin 
namlaganda 
(UVX)* 
Tolini 
kondensordan 
keyin 
namlaganda 
(UVSH-M turi) 
Tolani 
komdensorgacha, 
kondensorda 
va undan keyin A, 
B va V 
nuqtalarida 
(PUVT) 
namlaganda 
1 
2 
3 
4 
Ish unumdorligi, kg/soat 
4000
4000
4000
Tola namligining ortishi, %, 
0,7 
0,8 
2,0-2,2 
SHu jumladan: 
zanjirning “A” nuqtasida 
0,7 
- 
0,7 
zanjirning “B” nuqtasida 
- 
- 
0,5-0,7 
zanjirning “V” nuqtasida 
- 
0,8 
0,8 

---

Suv sarfi, l/soat 
80 gacha 
80 gacha 
250 gacha 
SHu jumladan:
zanjirning “A” nuqtasida 
80 gacha 
- 
120 gacha 
zanjirning “B” nuqtasida 
- 
- 
50 gacha 
zanjirning “V” nuqtasida 
- 
80 gacha 
80 gacha 
Namlash 
uchun 
beriladigan 
suvning harorati, °C 
- 
- 
75 gacha 
Suvning ortgan miqdori, l/soat 
40 gacha 
40 gacha 
100 gacha 
zanjirning “A” nuqtasida 
40 gacha 
- 
60 gacha 
zanjirning “V” nuqtasida 
- 
40 gacha 
40 gacha 
Toy vaznining ortishi, kg 
3-4 
3-4 
10-11 
O’rnatilgan quvvat, kV 
6,0 
10,0 
39,95 
SHu jumladan:
zanjirning “A” nuqtasida 
6,0 
- 
12 
zanjirning “V” nuqtasida 
- 
10 
15,5 
suv nasosiga 
- 
- 
3,0 
suv isitgichga 
- 
- 
9,45 
Massasi, kg 
250 
400 
1500 
*
Arrali paxta tozalash korxonalari uchun yaratilgan, keyin bir necha paxta tozalash 
korxonalariga paxtani va tolani namlash uchun joriy etilgan. 
Qurilmaning 
ishlash 
uslubiga 
binoan 
namlik 
havo 
bilan 
titilgan 
va 
psevdosuyultirilgan holatdagi paxtaga tuman shaklida yetkaziladi va tolaning 
filtrlanadigan qatlamiga ham xuddi shunday ishlov beriladi. 
Antiseptik va bakteritsidlik xususiyatlariga ega bo’lgan, elektrokimyoviy 
faollashtirilgap yoki suv quvurlaridan olinadigan oddiy suv ishlatiladi. 
Qurilma faollashtirilgan suv bilan ishlayotganida suvning foydali sarfi 100 l/soat 
hisoblanib, bunda tola namligining ko’payishi 2 % gacha, tola vaznining o’sishi esa 10 
kg.gacha yetadi. 
Texnologik zanjirda o’rta tolali paxtani va tolani namlash nuqtalari ko’rsatilgan 
printsipial sxema 8-rasmda keltirilgan, unga ko’ra paxtani namlash uni tozalash 
tutagandan so’ng, tolasini ajratishdan avval (A nuqta) va tolani namlash-kondensordan 
keyip 
(B 
nuqta), uni presslashdan avval 
(V 
nuqta) amalga oshiriladi. 
Baьzi paxta tozalash korxonalarida tolani namlash kondensorgacha tola 
tozalagachlardan so’ng “Paxta tozalash IICHB” OAJ tomonidan ishlab chiqilgan UXV 
qurilmasi yordamida amalga oshiriladi. 
Qurilma alohida suv bilan ta’minlash tizimlari, elektr ta’minoti va elektr 
faollashtirilgan suv tayyorlash joylariga ega bo’lgan ikki mustaqil namlagichga ega. 
Material kelishi to’xtashi yoki yo’qligida suv kelishi avtomatik to’xtatilishi ko’zda 
tutilgan. Namlagachlar qurilmalari valikli tola ajratish korxonalarida ilgari yaratilgan 
qurilmalar bilan maksimal unifikatsiyalashtirilgan. 
Tolani zanjirning 
B 
nuqtasida namlash uchun shaxtali UVSH-M namlagich 
qo’llaniladi. 
Quyidagi jadvalda paxta va tola namlagichlarining texnologik va texnik 
xarakteristikalari keltirilgan. 

---