Toshkent davlat agrar universiteti sayyora xolmirzayeva

Uslubiy me’yor. Adabiy tilning uslubiy me’yori nutq vaziyati, so‘zlovchining kommunikativ niyati asosida til birliklaridan eng ma’qulini qo‘llash zaruratidan vujudga keladi. Uslubiy me’yorlar quyidagilarga asoslanadi: a) tavsiya etilgan til birliklari hamma uchun yagona va mushtarak bo‘lishi lozim; b) til birliklari uzoq vaqt barqaror qo‘llanib kelingan hamda tilning hamma sohalari bilan uzviy bog‘langan bo‘lishi kerak. Anglashiladiki, uslubiy me’yorning til birliklarini ishlatishdan ko‘zda tutilgan maqsad va nutq vaziyatini belgilab beradi. Uslubiy me’yor nutq ko‘rinishlarini belgilashda ham ahamiyatli. Nutqning turli-tuman vazifaviy uslublarida (ilmiy, so‘zlashuv, publitsistik, badiiy, rasmiy) til birliklarining o‘ziga xos tarzda qo‘llanishi ularda uslubiy me’yorning amal qilishini ko‘rsatadi.Nutqda ko‘pincha til birliklarining, xususan, so‘zning noo‘rin takror qo‘llanishi yoki noaniq ishlatish uslubiy me’yorning buzilishiga olib keladi
Xullas, adabiy til me’yorlari ayni tilning hamma uchun mushtarak, yagona ekanligini, uning umumga tushunarli bo‘lishini ta’minlovchi bosh mezon hisoblanadi.

• 
  Nutqiy malaka nima?
  

- Adabiy til me’yorlarini, uning og‘zaki va yozma shakl ko‘rinishlarini egallsh.

• 
  Nutqiy ko‘nikma nima?
  

- Egallangan bilim, nazariyalarni o‘z og‘zaki va yozma nutqiy faoliyatida amalga oshirish

• 
  Faol egallash nima?
  

- Lotin alifbosiga asoslangan o‘zbek tilida to‘g‘ri yozish, xatosiz so‘zlash
Mavzu bo‘yicha savollar:

1. 
   Leksik-semantik me’yor deganda nimani tushunasiz?
   
2. 
   Leksik semantik me’yordagi o‘zgarishlarga asos bo‘lib nimalar xizmat qiladi?
   
3. 
   Yozuv va so‘z yasash me’yorlari haqida ma’lumot bering.
   
4. 
   Aktsentologik va punktuatsion me’yorlarning vazifalari nimalardan iborat?
   

Topshiriqlar:

1. 
   Leksik dubletlar qatorini davom ettiring.
   

Namuna: ideologiya-mafkura, an’ana-traditsiya.
2.Kasbiy soha bo‘yicha matnni reja asosida so‘zlab bering va iqtisodiy terminlarni izohlang.