Toshkent davlat agrar universiteti sayyora xolmirzayeva

Eslatma:
1) ko‘chirma gapdan keyin kelgan muallif gapining birinchi so‘zi (agar u atoqli ot bo‘lmasa) kichik harf bilan yoziladi: «Bu men»,— qo‘rqibgina javob berdi ko‘laga (O. Yoqubov);
2) xatboshiga gapning sanaluvchi qismlari chiqarilganda bunday qismlar oldidan chiziq qo‘yiladi va ular kichik harf bilan yoziladi:
Ma’muriy huquqbuzarlik to‘g‘risidagi ishni ko‘rishga tayyorlash vaqtida tegishli organ (mansabdor shaxs) quyidagi masalalarni:
— mazkur ishni ko‘rib chiqish uning huquq doirasiga kirish-kirmasligini:
— ma’muriy huquqbuzarlik to‘g‘risidagi protokol va ishga oid boshqa materiallar to‘g‘ri tuzilgan-tuzilmaganligini... hal qiladi;
3) gapning qismlari qavsli raqam yoki qavsli harf qo‘yib sanalsa, bunday qismlar ham kichik harf bilan yoziladi:
Hozirgi o‘zbek adabiy tilming lug‘at boyligi asosan besh manba negizida tarkib topgan: 1) umumturkiy so‘zlar; 2) o‘zbekcha so‘zlar; 3) tojik tilidan kirgan so‘zlar; 4) arab tilidan kirgan so‘zlar; 5) rus tilidan kirgan so‘zlar («O‘zbek tili» darsligidan).

Tarkibli nomlarning bosh harfidan iborat qisqartmalar, atoqli ot bo‘lmagan ba’zi birikmalarning qisqartmalari bosh harf bilan yoziladi; AQSH (Amerika Qo‘shma Shtatlari), BMT (Birlashgan Millatlar Tashkiloti), AES (Atom elektr stansiyasi) kabi. Qisqartma tarkibida bo‘g‘inga teng qism bo‘lsa, uning birinchi harfigina bosh harf bilan yoziladi: ToshDTU (Toshkent davlat texnika universiteti) kabi.

Mavzu bo‘yicha savollar:

1. 
   Bosh harflar imlosi qoidalariga amal qilinadigan holatlarni sanab o‘ting.
   
2. 
   Xalqaro tashkilotlarning nomidagi har bir so‘z qanday harf bilan boshlanadi?
   
3. 
   Vazirliklar va idoralar, korxonalar, tashkilotlar nomi tarkibi qanday yoziladi?
   

Topshiriqlar:

1. 
   Qishloq xoʻjaligi va uning yoʻnalishlari bilan bogʻliq atoqli otlarga misollar keltiring.
   

Namuna: Qishloq xoʻjaligi vazirligi, Bank- moliya akademiyasi.

2. 
   Quyidagi kasbiy soha boʻyicha terminlarni yodda saqlang va ular ishtirokida 10 ta gap tuzing.
   

Tadbirkorlik	Kishilarning foyda olish maqsadida,tavakkalchik asosida, oʻz mablagʻi, mulki, bilimi va imkoniyatlarini ishga solib, tovar ishlab chiqarish va xizmat koʻrsatish faoliyati.
Biznes reja	Biznes-gʻoyani amalga oshirish maqsadida qilinishi zarur boʻlgan,oʻzaro muvofiqlashtirilga xatti-harakatlar dasturi.
Tijorat	Tovarni muayyan narxda sotib olib, soʻng boshqaga oʻz foydasini koʻzlab qimmatroq narxda sotishdan iborat tadbrkorlik faoliyati.
Sugʻurta	Turli xil kutilmagan holatlar natijasida yuzaga keladigan moliyaviy muammolardan muhofaza qilish faoliyati.
Korxona	Tovar ishlab chiqarish va xizmat koʻrsatish amalga oshiriladigan xoʻjalik tashkiloti.
Firma	Tadbirkorlik faoliyati amalga oshiriladigan korxona.
Shirkat	Birgalikda faoliyat koʻrsatish maqsadida ikki va undan ortiq kishilarning mulki asosida tashkil qilingan va faoliyat natijasiga birgalikda toʻla javob beriladigan firma.
Aksiyadorlik jamiyati	Nizom jamgʻarmasi aksiyalarini sotish yoʻli bilan shakllanadigan, mas’uliyati cheklangan yirik firma.
Aksiya	Firma nizom jamgʻarmasiga hissa qoʻshilganini tasdiqlovichi va egasiga firma foydasidan ma’lum daromad olish huquqini beruvchi hujjat – qimmatbaho qogʻoz.
Dividend	Aksiya egasining firma foydasidan oladigan ulushi.

Menejment	Biror koʻzlangan maqsadga erishish usullari shakllari,vositalari va boshqarish tamoyillarini oʻrganadigan fan
Menejer	Maxsus boshqaruv ilmini egallagan ish yurituvchi yoki boshqaruvchi.
Marketing	Bozor sharoitida iste’molchilar ehtiyojini aniqlash va uni qondirishga yoʻnaltirilgan faoliyat.
Marketolog	Marketing faoliyati bilan shugʻullanuvchi , maxsus bilimga ega boʻlgan mutaxassis.
Reklama	Iste’molchilarga tovar haqida ma’lumot berish orqali ularning tovarga boʻlgan talabini oshirishga qaratilgan tashviqot tadbiri.
Iqtisodiy erkinlik	Iqtisodiyot qatnashchilariga mustaqil va erkin iqtisodiy qarorlar qabul qilishini ta’minlash.
Davlat budjeti	Davlatning bir yillik daromadlari va xarajatlari rejalashtirilgan asosiy moliyaviy hujjati.
Tijorat banki	Aholi, firma va tashkilotlarga xizmat koʻrsatish banki
Depozit	Omonat yoki bankka qoʻyilgan mablagʻ.
Kredit	Bank tomonidan mijozlariga berilgan qarz.
Boj	Davlatning muassasalari tomonidan koʻrsatilgan ba’zi bir xizmatlari uchun yoki davlat hududiga ayrim turdagi tovarlarni olib kirish uchun toʻgridan-toʻgri toʻlanadigan haq.

3. Jоnli so‘zlаshuv nutqigа хоs so‘zlаrni yozmа аdаbiy tildа yozing.

Namuna: sеvindi - suyundi.
Аnjоn, Sаmаrqаn, Tоshkаn, аsmа, do‘slik, ishliymаn, tеlvizоr, ko‘yni, оbkеtаmаn, to‘r, ishkа, silаr, bo‘mаydi, аbzаl, mахtаnchоq, mаrt, dаsro‘mоl, dаslаpki, yusso‘m, ushtа, оlli, tахsimlаmоq, shаmmi, birоntа, аynаlmоq.

4. 
   Quyidagi kasbiy soha bo‘yicha matnni o‘qing va o‘zlashtiring.