Toshkent davlat agrar universiteti. O. A. Ostonov

12- 
Mavzu. MUSTABID SOVET TUZIJMININCi O'ZBEKISTONDAGI 
QATAG'ONLIK SIYOSAT» VA UNING OQIBATLARI 
I.  Sobiq Ittifoqda ma'muriy-buyruqbozlik, totalitar tuzimning qaror 
topishi. Respublika huquqlari, manfaatlarining cheklanishi 
Totalitar  rejimining  ^aror  topishi  XX  asrning  20  -  yillari  ikkinchi  yarimlariga  kelib 
sovetlar  mamlakatining  hokimiyat  boshqaruv  -  idora  lizimida  ham  keskin  o'zgarish  hollar! 
yuz berib bordi. Partiya va davlat boshqaruv i murvatlarini o'z qo'li ostiga kiritib borgan 1. 
V,  Stalin  asta  -  nekinlik  bilan  o'zining  yakka  hokimligini  butun  choralar  bilan  qaror 
toptirish  harakatida  bo‟ldi.  Shu  maqsadga  erishish  yo'lida  u 
o'z
  atrofiga  bir  guruh 
hushomadgo'y,  labbaychi  rahbar  kadrlami  to'plab,  ulami  ishga  solib,  partiyaning  ko'plab 
tajribali,  inqilobiy  kurashlar  jarayonida  toblangan,  g'oyaviy  va  siyosiy  jihatdan  yetuk, 
nufuzli  arboblarini  obro'sizlantirishga  intildi.  20 -  yillarda  atayin  avj  oldirilib,  odatiy  tusga 
kirgan  «partiyaviy  tozalashlar»  bahonasida  mamlakat  hayotining  u  yoki  bu  muhim 
masalasida  sog'lom,  xoiis  fikr  bildtrgan  kadrlar  egallab  turgan  yuqori  vazifalaridan 
chetlashtirildi.  Stalin  o'z  yo'liga  g'ov  bo‟lgan  bunday  muxolifatchi  kuchlar,  kadrlami  tor  - 
mor  etish,  o'z  shaxsiy  hokimiyati rejimini qaror  toptirishda  V.M.Molotov,  K.E.Voroshilov, 
L.M.Kaganovich,  L.P.Beriya  singari  maslakdoshu  hamfikr  safdoshlari  xizmatidan 
ustamonlik 
bilan 
foydalandi. 
Mamlakatda 
yuz 
borayotgan 
barcha 
o'zgarishlar, 
yangilanishlar  Stalin  nomiga  nisbat  berildi.  Hukmron  Markaz  mafkurasi  bu  nomni  xo'r 
berib ko'klarga ko'tarib maqtash, madh qilishga yo'naltirildi.
 
20-yillar  oxirlariga  kelib  Stalin  tomonidan  yangi  nazariy  qarash  sifatida  ilgari 
surilgan «sotsializm mustahkamlanib borgan sari sinfiy dushman qarshiligi ham shunchalik 
kuchayib boradi», degan soxta g'oya butun mamlakat uchun halokatli oqibatlarga olib keldi. 
Stalin  va  uning  yaqinlari  mamlakat  va  partiya  hayotiga  oid 
har  bir 
masalada  o'z  irodasi, 
hukmini  boshqalarga  o'tkazib  bordilar,  O'z  davrida  kompartiya  va  sovet  hokimiyati 
rahbariyatinjng  o'zak  -  negizini  tashkil  etgan  Trotskiy,  Buxarin,  Kamenov,  Zinovyev, 
Rikov,  Tomsk  iy  singari  taniqli  arboblar  shunday  muxolifatchi  guruh  vakillari  sifatida 
egallab  turgan  lavozimlaridan  olinib,  keyinchalik,  qatag'on  domiga  duchor  etiklilar.  Shu 
tariqa,  sobiq  Ittifoqda  1917-  yildan  boshlab  shakllana  boshlagan  totalitar  siyosiy