Toshkent davlat agrar universiteti. O. A. Ostonov

orada Asfandiyorxonni qatl ettirib, o'rniga uning tog’asi, irodasiz
 

---

Said  Abdulloni nomiga  xon  qilib  ko’tarib, amalda yakka  hukmdor  bo'lib  oldi. Junaidxonning 
harbiy  diktaturasi  zulmidan  og’ir  aziyat  chekkan  ko'plab  aholi  qo'shni  Turkistonga  qoehib 
o'ta  boshladi.  Ulaming  ko’plari  Sovetlar  tayyorlagan  qi/it  qo'shin  lar  safmi  to'ldirib  bordi. 
Bularning  hammasi  Sovetiarga  qo'l  keldi.  Shu  zayida  ularga  qarashli  Amudaryo  bo'limida 
(To'rtko'lda)  N.A.  Shaydakov  va  N.M.  Shcherbakov  boshchiligida  shimoliy  va  janubiy  harbiy 
guruhlar  tuzilib.  xonlik  lu/umini  ag'darishga  shay  qilib  qo'yildi.  Darhaqiqat,  Turkiston  sovet 
rahna-molari yo’l-yo'riqlari asosida harakatga kelgan qizil qo'shinlar va shuningdek, o'zbek va 
turkman  aholisidan  tashkil  topgan  qo'zg'olonchi  dastaiar  1919 -yil  dekabri  oxirlaridan 
Junaidxon  rejimiga  qarshi  harbiy  yurish  boshlaydilar.  Bu  kuchlar  Junaidga  ketma -kel 
zarbalar berib, birin-ketin  xonlik  hududlarini  qo'lga  kiritib  bordilar. 1920-yil 2-fevralda  Xiva 
egallandi.
 
Junaidxon  qolgan-qutgan  qo'shini  bilan  Qoraqum  sahrosiga  chekinadi.  Qo'g'irchoq  xon 
Said Abdulla taxtdan voz kechadi. Shu tariqa, sovetlar kuchi bilan Xiva xonligi ag'darildi va 5 
kishidan  iborat  Inqilobiy  qo'mita  tuzildi.  Uning  tarkibiga  Yosh  xivaliklar  va  turkman  urug' -
qabilalaridan  vakillar  kiritildi.  Inqilobiy  qo'mita  raisi  etib  Yosh  xivaliklar  rahbari 
D.Sultonmurodov saylandi. Tez orada Yosh xivaliklar ishlab chiqqan manifest e’lon qilindi.
 
1920-