Toshkent davlat agrar universiteti nukus filiali

A
B
B
Y
Y
PD
F Transfo
rm
er
2
.0
w
w
w .A
B B Y Y.
c o
m

---

O‘zbekiston sharoitida investitsiya resurslari qiymatini baholash paytidagi hisob-kitoblarda bank foiz
stavkasi, qayta moliyalash stavkasi, valyuta kurslari, soliq imtiyozlari, shuningdek, jadallashtirilgan
amortizatsiyadan foydalanishni nazarda tutish lozim.
Kapitalning ayrim elementlari qiymati
Kapital qiymatini aniqlaganda marjinal daromad va marjinal xarajatlarni taqqoslash zarur.
Kapitalning
marjinal qiymati deganda investitsiyadan keladigan daromadning umumiy yig‘indisidagi
o‘zgarishlarni (
yangi investitsiyalarni hisobga olgan holda
) investitsiyalar uchun zarur kapital yig‘indisi
nisbatiga aytiladi.
Shunday kilib, investitsiya resurslari qiymati kapital elementlari narxlarining o‘rtacha miqdori
sifatida tashkil topadi.
Investitsiyalarni amalga oshirayotgan korxona qarz vositalari qiymati yangi jalb etilgan kreditlar
bo‘yicha effektiv foiz stavkasiga teng bo‘ladi.
Imtiyozli aksiyalar yordamida tashkil topayotgan kapital qiymati bitta imtiyozli aksiyadan keladigan
yillik dividendni bitta imtiyozli aksiya narxiga nisbatiga teng bo‘ladi.
Sof foyda bo‘yicha daromadlilik modelida soliq to‘lashdan keyin koladigan korxona foydasini
dividendlar sifatida taqsimlanadigan foyda asos kilib olinadi.
Mavjud kapital qiymati
. Investorlar uchun lozim bo‘ladigan daromadlilik miqdorini aniqlagandan
so‘ng korxona o‘zi va investorlar foydasini ta`minlay oladigan daromadlilik darajasini baholashi lozim.
Yangi jalb etilayotgan kapital qiymati
. Agar korxona uchun shaxsiy kapital etarli bo‘lmasa, u tashqi
manbalardan o‘zining qimmatli qog‘ozlari emissiyasi hisobiga kapitalni jalb qilishi mumkin. Faqat shuni
nazarda tutish kerakki, emissiya loyihasining daromadlilik darajasi mavjud kapitalga qaraganda ancha
yuqori bo‘lishi kerak.
Investitsiya loyihasini ishlab chiqishda tashqi yoki ichki moliya manbalarining qaysi biridan
foydalanishi korxona uchun ratsional bo‘lishini hisobga olish lozim. Shaxsiy kapitalni o‘stirish manbalari
sifatida aksiyalar, qarz majburiyatlari, konvertatsiya qilinadigan obligatsiyalar bo‘lishi mumkin. Tashqi qarz
kapitalni jalb etish manbalaridan foydalanilganda aksioner kapitalni kengaytirish zayomlar, obligatsiyalarni
chiqarishi mumkin.