sharoitlari va kafolatlarini belgilash.
Iqtisodiyotni erkinlashtirish va chet el investitsiyalarini jalb qilishning kengayib borishi darajasiga
qarab investitsiya faoliyatini davlat tomonidan tartibga solish bevosita chet el investitsiyalarini yangi
loyihalarga hamda qo‘shma korxonalarga jalb etishga qaratilishi lozim. Shuningdek tartibga solish xususiy
tadbirkorlik sub'ektlarining katta qismini investitsiya faoliyatiga jalb qilishni ham nazarga tutishi lozim.
Bunda chet el investitsiyalarining oqib kirishini rag‘batlantirish, shuningdek milliy iqtisodiyot
sub'ektlarining bu faoliyatda ishtirok etishini taqdirlash muhim o‘rinda turadi. Shunday qilib tartibga
solishning vazifasi bir tomondan, bevosita chet el investitsiyalari oqimini oshirishdan, ikkinchi tomondan,
milliy iqtisodiyotdagi xususiy mulkchilik sub'ektlarining qo‘yilmalarini kengaytirishdan iborat bo‘ladi.
Ma'lumki investitsiya faoliyati kapital, tadbirkorlik, moliya, innovatsiya, ijtimoiy, iste'mol va boshqa
invesititsiyalarning hamma turlari bilan bog‘liq bo‘lib, odatda soliqlarning fiskal (xazinani to‘ldirish) va
tartibga solish funksiyalaridan foydalanish yo‘li bilan amalga oshiriladi. Bu faoliyat, shuningdek,
amortizatsiya siyosatini, dotatsiyalar, subsidiyalar tizimini, kredit, narx siyossatini, davlat kafolatlari
tizimini, imtiyozlar yaratishni, chet el investorlarining huquqlarini himoya qilishni va boshqalarni ham
qamrab oladi. Davlat xarajatlarini moliyalashtirish uchun turli darajadagi byudjetlarga zarur mablag‘lar
tushumlarini ta'minlashga qaratilgan fiskal vazifaning bajarilishi, milliy iqtisodiyotning rivojlanish
darajasiga bog‘liq. Tartibga solish funksiyasining ishlatilishi davlatning takror ishlab chiqarish jarayonida
ayrim tarmoqlarga investitsiyalar oqimlarini boshqarishi bilan amalga oshiriladi. Shu bilan birga,
iqtisodiyotning turli sohalarida kapital jamg‘arilishi jarayonlarini kuchaytirish yoki susaytirish, aholining
to‘lovga qobil talabini kengaytirish yoki qisqartirish yo‘llari bilan tartibga solish funksiyasi bilan
foydalaniladi. Soliqlarni tartibga solish makroiqtisodiy jarayon va proporsiyalarga ta'sir etishga qaratiladi.
Soliqqa tortishda imtiyozlar asosan mikroiqtisodiyotga qaratilgan va iqtisodiy sub'ektlar manfaatlarini
hisobga oladi. Biz yuqorida ko‘rib o‘tgan funksiyalar soliq stavkalari miqdorini o‘zgartirish, imtiyozlar va
sanksiyalar (jazo choralari) qo‘llash, soliq kreditlari berish, to‘lov muddatlarini kechiktirish va boshqa
yo‘llar bilan amalga oshiriladi.
Mamlakatda investitsiya muhitini yanada yaxshilash, xususiylashtirish, ishlab chiqarishni
modernirzatsiya qilish, texnik jihatdan qayta jihozlash va rekonstruksiya qilish, respublikaning ortiqcha
ishchi kuchi mavjud bo‘lgan mintaqalarida yangi ish joylarini yaratish dasturlarini amalga oshirishga
to‘g‘ridan-to‘g‘ri xususiy xorijiy investitsiyalarni keng jalb etish, shuningdek, xorijiy investorlar uchun
ishonchli huquqiy himoya va kafolatlar bilan ta'minlandi.
2005 yil 11 apreldagi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining "To‘g‘ridan-to‘g‘ri xususiy xorijiy
investitsiyalarni jalb etishni rag‘batlantirish borasidagi qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida"gi Farmoniga
asosan endilikda 2005 yilning 1 iyulidan boshlab to‘g‘ridan- to‘g‘ri xususiy xorijiy investitsiyalarni jalb
etadigan iqtisodiyot tarmoqlari korxonalari asosiy faoliyati bo‘yicha daromad (foyda) solig‘i mulk solig‘i,
ekologiya solig‘i, mikro firma va kichik korxonalar uchun belgilangan yagona soliq to‘lashdan, shuningdik,
Respublika yo‘l jamg‘armasiga majburiy ajratmalar tulashdan ozod qilinadi.
Endilikda to‘g‘ridan-to‘g‘ri xususiy xorijiy investitsiyalar hajmi quyidagicha bo‘lganda mazkur
soliq imtiyozlari beriladi:
1
1)
300 ming AQSh doll. dan 3 mln. AQSh doll. gacha-3 yil muddatga;
2)
3 mln. ortiq AQSh doll. dan 10 mln. AQSh doll. gacha-5 yil muddatga;
3)
10 mln. AQSh doll. dan ortiq bo‘lganda 7 yil muddatga.
Ushbu Farmonning 1-bandida ko‘rsatilgan soliq imtiyozlari qo‘yidagi shartlar asosida qo‘llanilishi
belgilab qo‘yilgan:
-mazkur korxonalarni ortiqcha ishchi kuchi bo‘lgan mintaqalar- Qoraqolpog‘iston Respublikasi,
Jizzax, Qashqadaryo, Sirdaryo, Surxondaryo, Xorazm viloyatlarida, shuningdek, Navoiy, Andijon,
Namangan va Farg‘ona viloyatlarining qishloq aholi punktlarida joylashtirish;
-investitsiyadan foydalanishda har ikkala tomonlarning iqtisodiy manfaatini teng hisobga olgan holda
amalga oshirish kerak. Investitsiyani boshqarish tartibi va moliyalashtirish mexanizmini takomillashtirish
zarur.
Respublikamizda faoliyat ko‘rsatayotgan "O‘zsanoatqurilishbank" moliyaviy salohiyatga ega. U
respublikada kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rag‘batlantirish masalalariga jiddiy e'tibor qaratmoqda.
Bugungi kunda u 18,2 mingdan ortiq kichik va xususiy kompaniya va firmalarga xizmat ko‘rsatayapti.
Ularning 8978 tasi yuridik shaxs maqomidagi tadbirkorlar, shu jumladan, 1276 ta fermer xo‘jaliklari, 9225
tasi yuridik shaxs bo‘lmagan tadbirkorlardir. O‘tgan yil davomida kichik biznes sub'ektlariga umumiy
summasi 15,0 mlrd. so‘mdan ortiq va mikrokreditlarga 4,2 mlrd. so‘mdan ziyod kreditlar taqdim etildi. Bu
kreditlarning umumiy miqdorida bankning o‘z mablag‘lari 13,9 mlrd. so‘mni yoki umumiy miqdorning 93
Do'stlaringiz bilan baham: 
