Toshkent davlat agrar universiteti n. Ashurmetova, D. Saidova, R. Kamalova iqtisodiyot nazariyasi

12 - mavzu: Ish haqi va mehnat munosabatlari. Yalpi ishchi kuchi, uning bandligi va ishsizlik
Reja:
1. Taqsimot munosabatlarida ish haqining mohiyati. Nominal va real ish haqi.
2. Ish haqini tashkil etish shakllari va tizimlari.
3. Mehnat munosabatlarining iqtisodiy mazmuni va tarkibiy tuzilishi.
4. Ishchi kuchini takror hosil qilish va uning xususiyatlari. Ishchi kuchi bandligi va uning darajasi.
5. Ishsizlikning kelib chiqish sabablari, turlari. Ishsizlik darajasini aniqlash.
6. O’zbekistonda bandlik muammosi va ishsizlarni ijtimoiy himoyalash.
Asosiy tayanch iboralar:
Ish haqi, vaqtbay ish haqi, ishbay ish haqi, nominal ish haqi, rеal ish haqi, ishbay-mukofotli haq to’lash tizimi, ishbay-progrеssiv haq to’lash tizimi, tarif tizimi, tarif-malaka ma’lumotnomalari, tarif sеtkasi, tarif stavkalari, mеhnat shartnomalari, kasaba uyushmasi, ishchi kuchi, ishchi kuchini takror hosil qilish, yalpi ishchi kuchi, ishchi kuchiga talab, ishchi kuchi taklif, aholining tabiiy o’sishi, emigratsiya, immigratsiya, ishsizlik, friktsion ishsizlik, tarkibiy ishsizlik, siklik ishsizlik, ishsizlik darajasi, Oukеn qonuni.


Ta’limning maqsadi: Ish haqi va mehnat munosabatlari, yalpi ishchi kuchi, uning bandligi va ishsizlik bo’yicha keng qamrovli bilim va ko’nikmalarni shakllantirishdan iborat.
Mavzu bo’yicha talabaning bilim va ko’nikmalariga qo’yiladigan talablar:
- ish haqining iqtisodiy mazmunini, ish haqini tashkil qilish shakllari va tizimlari mohiyatini tushunish;
- mehnat munosabatlarining iqtisodiy mazmunini, O’zbekistonda mehnat munosabatlarini takomillashtirishning ustivor yo’nalishlarini bilish;
- yalpi ishchi kuchining ijtimoiy-iqtisodiy mazmuni, uning miqdor va sifat jihatdan aniqlanishi, ishchi kuchiga talab va taklif hamda uni aniqlovchi omillari to’g’risidagi bilimlarini mustahkamlash;
- ishchi kuchining bandligi to’g’risidagi turli konsepsiyalar, ishsizlik, uning darajasi va turlari, A.Ouken qonuni haqida ma’lumotga ega bo’lish;
- O’zbekistonda sotsial-demografik jarayonlarning xususiyatlari, ishchi kuchi bozorini shakllantirish va tartibga solish, ishsizlarni ijtimoiy himoyalash muammolarining mazmun- mohiyatini ochib berish imkoniga ega bo’lish.