Toshkent axborot texnologiyalari universiteti operatsion tizimlar

Mainframe Operating Systems
Mashhur mainframe operatsion tizimlari.

• 
  z/OS -
  
• 
  z/VM -
  
• 
  z/VSE -
  
• 
  Linux for zSeries -
  
• 
  z/TPF -
  

Mainframe bir platformada bir nechta operatsion tizim kombinatsiyasi bilan ishlashi mumkin.

2-rasm. OT turlari

Mainframelarning evalutsiyasi.
Dastlabki meinfreym kompyuterlar 1940-1950-yillarda ishlab chiqarilgan boʻlib, birinchisi ENIAC kompyuteri 1947-yilda AQSHda ishlab chiqarilgan va u operatsion tizimlarga ega emas edi. Keyinchalik 1964-yilda IBM tomonidan yaratilgan boʻlib, u IBM Meinfreymlar bugungi kunda ham mavjud boʻlgan yirik korporativ maʼlumotlar markazlarida katta, koʻp qirrali mashinalar koʻrinishidagi butun zallarni egallagan.
Operatsion tizimlar evolyutsiyasi - [tahrir manbasini tahrirlash] Birinchi davr (1945-1955-yillar) - [tahrir manbasini tahrirlash] Raqamli kompyuterlarni yaratishda muvaffaqiyatlar Ikkinchi jahon urushi tugaganidan keyin sodir boʻldi. 40-yillarning oʻrtalarida birinchi lampali hisoblash qurilmalari yaratildi.
1950-yillarning oʻrtalarida hisoblash texnikasining rivojlanishida yangi texnik baza — yarimoʻtkazgich elementlarning paydo boʻlishi bilan bogʻliq yangi davr boshlandi. Ikkinchi avlod kompyuterlari yanada ishonchli boʻldi. Ular juda muhim vazifalarni ishonib topshirish uchun yetarlicha uzoq vaqt ishlay olar edi.
Ko‘privojlanishining uchinchi muhim davri 1965-1980-yillarga toʻgʻri keladi. Bu vaqtda texnik bazada tranzistorlar kabi alohida yarimoʻtkazgichli elementlardan integral mikrosxemalarga oʻtish sodir boʻldi, bu esa yangi, uchinchi avlod EHMlariga ancha keng imkoniyatlar berdi.Bu davr, shuningdek, dasturiy taʼminotga mos keladigan mashinalar oilalarini yaratish bilan tavsiflanadi. Integral mikrosxemalarga asoslangan dasturiy taʼminotga mos keladigan mashinalarning birinchi oilasi IBM/360 seriyali mashinalar ishlab chiqilgan edi. 1960-yillarning boshlarida qurilgan bu oila ikkinchi avlod mashinalaridan narx/unumdorlik jihatidan sezilarli darajada ustun keldi. Tez orada dasturiy taʼminotga mos keladigan mashinalar gʻoyasi umum eʼtirof etildi.
Xulosa
Xulosa qilib shuni aytishim mumkinki mainframe kompyuterlari juda kuchli va samarali kompyuterlar hisoblanishi bildim, mainframe kompyuterlari superkompyuter hisoblanib ular katta korparatsiyalar va kompaniyalar uchun server va asosiy kompyuter sifatida foydalanar ekan. Mainframe kompyuetlari uchun uchta asosiy operatsion tizim mavjudligini va mainframe kompyuterlari katta maydonlarda tashkil qilinishini bilib oldim va shuni xulosa qildimki mainframe kompyuterlar Katta hajmdagi vazifalar uchun ishlatiladigan katta va kuchli kompyuterdir.

Foydalanilagan adabiyotlar.

1. 
   www.fayllar.otg
   
2. 
   www.hozir.org
   
3. 
   www.ibm.com
   
4. 
   www.easytechjunkie.com