Toshkent axborattexnologiyalari universiteti nukus filiali Kompyuter injeneringi yo'nalishi

Xulosa qilib aytganda, Tovarlarning narxlarini ular iste’molchilarga keltiradigan iqtisodiy samara asosida belgilash usulidan samarani miqdor jihatidan baholash imkoniyati mavjud bo‘lgan, raqiblar tovarlarining sifat ko‘rsatkichlari haqidagi axborotni bilish imkoniyati esa kamroq bo‘lgan yoki funksional vazifasi jihatidan yaqin turuvchi tovarlar bozorining ko‘rib chiqilayot- gan segmentida bunday imkoniyat yo‘q bo‘lgan hollarda foydalanish maqsadga muvofiq.
Tovarning bazaviy narxini belgilashga qaratilgan boshqaruv qarorlarining aksariyat qismi ancha murakkabligiga quyidagilar sabab bo‘ladi:

• 
  tovarlarni ishlab chiqaruvchi korxona faoliyatining eng muhim iqtisodiy va moliyaviy ko‘rsatkichlariga kuchli ta’sir ko‘rsatadigan yuksak mas’uliyat;
  
• 
  narx belgilashni boshqarish tizimida hal qilinadigan aksariyat vazifalarning optimallik mezonlari ko‘pligi;
  
• 
  tegishli vakolatga ega bo‘lgan shaxslar tomonidan narxlar bo‘yicha qarorlar tayyorlash, shuningdek, ishlab chiqish va ruxsat berishga mo‘ljallangan vaqtning cheklanganligi;
  
• 
  narx belgilash bilan bog‘liq boshqaruv qarorlarining oqibatlari inersiya bo‘yicha yuzaga chiqishi va shuning natijasida darhol nomatlub tamoyillaming oldini olish mumkinemasligi.
  

Tovarlar narxining bazaviy darajasini belgilashda asosli qarorga kelish uchun tegishli iqtisodiy-tashkiliy model (ITM) taklif qilinadi.
ITM tovarning bazaviy narxini belgilashning barcha prinsiplari va bosqichlari majmuyidan iborat bo‘lib, bu prinsip va bosqichlar narx belgilashni boshqarishning uslubiy va axborot ta’minotini belgilaydi.
Tovarning bazaviy narxi va uni belgilash bilan bog‘liq tadbirlar boshqarish obyekti bo‘ladi. Narxlar bo‘yicha qarorlar qabul qilish uchun javobgar bo‘lgan, korxonaning narx belgilashni axborot va tashkiliy jihatdan ta’minlash bo‘linmalari va xizmatlari faoliyatini muvofiqlashtiradigan shaxs yoki bir guruh shaxslar tovarning bazaviy narxini boshqarish subyekti bo‘ladi.Tovarning bazaviy narxi, qoida tariqasida, qarorlar qabul qiladigan shaxs tomonidan tanlab olingan narx belgilash usuli bo‘yicha (yoki bir usul ustunlik qilgani holda bir necha usullar bo‘yicha) hisob-kitoblarni amalga oshirish natijasida belgilanadi.ITM doirasida qabul qilinadigan qarorlarning markaziy obyekti bozor talablariga va korxona maqsadlariga juda yaxshi mos keladigan “xarajatlarsifat” nisbatini shakllantirishdan iborat.