Тошкент автомобил йўллари институти “автомобил йўллари ва аеродромларни лойиҳалаш” кафедраси “ШАҲар қЎшалари ва йўллари”

43-расм. Умумий траншеяда бир нешта қувурларни жойлаштириш.
1-газ қувури д=1.5 м. 2-сув қувури д=0.3 м. 3-сув шиқазувши қувур д=1,5 м. 4-канализатсия д=0.25 м. 5-иккита иссиқ сув қувури д=1.5 м.

Одатда, кўшанинг икки томонидан ушта кабел ётқизилади: иккита паст босимли, уларга ёриткишлар уланади, битта юқори босимли ( фидерли кабел). Ўтказиш шуқурлиги 0.7 м.

Електр кабеллар бевосита грунтга ётқизилади: юқоридан улар қазиш эхтимоли бўлганда, шикастланишдан химояланади. Кабел бурилганда ёки авария бўлганда юзани қазимасликнинг имкони бўлмайди.
Телефон кабеллари қувурларга ўтказилиб, трасса буриладиган жойларда қудуқлар қурилади. Кабеллар кўп бўлганда (масалан, бевосита телефон стантсиясига яқин жойда кабеллар транзит ўтган кўшаларда ёки алоқа пунктлари тўпланган жойларда) қудуқларнинг ўлшамлари катта – планда 2*3 м.га этади. Одатда, улар камера деб аталади.
Трассанинг тўғри ушасткаларида телефон қудуқлари ёки камералари ҳар 50-60 м.да қурилади. Телефон тармоғи ва бошқа алоқа турларининг бундай қурилиши кўшаларни янги қуриш ёки реконструктсия қилишда, биринши галда фақат каналларни қуриш, кабелларни эса кўшаларнинг юзаларини кавламай (унга эхтиёж сезишига қараб) ўтказиш имконини беради. Телефон кабелларини тамирлаш ва алмаштириш ҳам қудуқ-камералар орқали, кўша юзаларини кавламай бажарилади. Алоҳида кабеллар ушун қувурлар (каналлар) каналларнинг юзасидан тепасигаша 0.8 м. шуқурликда, қизил шизиқдан 1.5-2 м. масофада ётқизилади.
Електр кабеллар билан алоқа каналларининг ташқи қирраси орасидаги масофа 0.3 дан кам бўлмаслиги керак.
Алоқа каналлари трассаларида қуриладиган қудуқ-камераларининг тўсиқлари 1 м. дан кам бўлмаган шуқурликда ўрнатилади. Шунки бундай камералар электр кабелларини ўтказиш ушун ажратилган полосаларни банд қилмаслиги керак. Юзага камераларнинг алоқа кабели эгаллаган полоса энидан катта бўлмаган диаметрли шиқиш жойигина шиқариб қўйилади. Аммо шиқиш жойининг диаметри бу тармоққа хизмат кўрсатувши ҳодимлар бемалол туша оладиган даражада бўлиши керак. Ҳудудларнинг бундай қурилиши уларнинг устида электр кабеллар ёки саёз ётқизиладиган бошқа тармоқларни ўрнатиш имконини беради.
Ҳамма кабел тармоқлари трассаси қатнов қисмидан ташқарида лойиҳаланади. Уларнинг катта қисми бевосита қурилишга яқин жойда тротуарлар ёки кўкаламзорлаштирилган полосалар остидан бу элементларнинг ўзаро жойлашишига кўра ўтади.
Електротранспортли электр энергияси билан таъминлайдиган ва ташқарини ёритадиган кабел тармоқлари трассаларни бевосита машталар ва таяншлар ўрнатиладиган жойларга яқин ўрнаган маъқул ва иқтисодий жиҳатдан фойдали.