Uzluksiz transport mashinalari fanining maqsad va vazifalari:
uzluksiz transport mashinalarining halq xo‘jaligidagi o‘rni;
uzluksiz transport mashinalarini rivojlanish tendensiyalari;
uzluksiz transport mashinalarining samaradorligini oshirish bo‘yicha yangi yondashishlar; uzluksiz transport mashinalari xavfsiz ishlatish bo‘yicha talab va qoidalar;
uzluksiz transport mashinalari ishonchliligini oshirishning konstruktorlik va texnologik usullarini;
-uzluksiz transport mashinalari yordamida eltiladigan yuklar fizik-mexanik xossalari;
- uzluksiz transport mashinalari turlari xaqida tasavvurga ega bo‘lish;
- uzluksiz transport mashinalarining asosiy parametrlari;
- uzluksiz transport mashinalarini xisoblash asoslarini bilish va ulardan foydalana olish;
- eltiladigan yuk fizik mexanik xossalari va ish sharoitidan kelib chiqqan xolda mashina ratsional turini tanlash;
- uzluksiz transport mashinalari asosiy parametrlarini aniqlash iborat.
-ishlab chiqarilayotgan va ishlatilayotgan uzluksiz transport mashinalarini texnik-iqtisodiy va konstruktiv taxlil qilish; ularni aniq ish sharoitlarida samarali ishlatish hamda uzluksiz transport ishlarini kompleks mexanizatsiyalashda uzluksiz transport mashinalarini o‘rnini to‘g‘ri tanlash bo‘yicha ta’savurga ega bo‘lish lozim
ВИНТЛИ КОНВЕЙЕР, шнек — бу катта ва кичик бўлак материалларни ташиш учун universal қурилма булиб, сочилувчан юкларни , горизонтал ва қия текисликда яқин масофага узлуксиз ташийдиган қурилмадир. Иш органи новдада жойлашган винт булиб, Ҳаракатлантириш мехахнизми ёрдамида винт айланганда юк нов бўйлаб силжийди. Винтли конвейер маҳсулотларни доимий равишда очиқ ёки ёпиқ труба ичида кўчиришга, шунингдек уни баландликка кўтаришга имкон беради. Бундай ускуналар ўрнатиш ва ишлатиш учун қулай, кичик ўлчамли, муҳрланган ва оралиқ тушириш учун қулай.
Винт ёрдамида ишлаб чиқариш жараёнини сезиларли даражада механизациялаш, транспортда вақтни тежаш ва умуман корхона унумдорлигини ошириш мумкин. Ушбу механизмлар аралаш озуқа, ун, дон, қурилиш материаллари ишлаб чиқарадиган корхоналарда енг машҳурдир; машинасозлик ва кимё саноатида қурилишда (цемент ва б.), электр станцияларида (кўмир кукуни ва б.), кимё саноати ва бошка тармоқларда чангийдиган, заҳарли ва бошка материалларни ташишда ишлатилади.
Винтли конвейернинг қурилмасини, унинг ишлаш принципини ва асосий параметрларини кўриб чиқамиз. Конвейер корпусининг дизайни юклаш қисмлари билан жиҳозланган трубадан иборат. Корпус ичида винт (Parma) — асосий ишчи element мавжуд. У електр motor билан айлантирилади. Бурғилаш пичоқлари юкни ушлаб, чизиқ бўйлаб егзоз қувурларига ўтади.
Винтли конвеернинг ишлаш принципи ва дизайни
Винтли конвейерларнинг ҳаракати укига (нов) асосланган ҳаракатлантирувчи кучга асосланган. Винтли конвеернинг винти ёпик ва иккита муфтали електр двигател ёрдамида ёпиқ стационар труба ичида айланади. Уй-жой (труба) пўлатдан ясалган қисмлардан иборат. Унинг қалинлиги структуранинг турига ва мақсадига қараб 2 мм дан 6 мм гача ўзгариб туради.
Конвейер винти нов бўйлаб силжийди ва material ҳаракатланади.
Винтли конвеернинг новдаси одатда 2-8 мм қалинликдаги темирдан тайёрланади. Винтнинг айланишлари сони ташилаётган юк турига ва винтнинг диаметрига боғлиқ; у юкнинг катта оғирлиги ва абразив хусусиятлари қанчалик катта ва винтнинг диаметри шунчалик кичик бўлади деб тахмин қилинади. Оғир материаллар учун айланишлар сони одатда тахминан 50 айл/мин, енгил материаллар учун еса 150 айл/мин гача. Винтнинг диаметри ташилаётган юк бўлакларининг ўлчамига боғлиқ. Ҳажми бўйича бир ҳил материални ташишда бўлакларнинг ўлчамидан 12 ёки ундан ортиқ marta ва Сараланмаган (оддий) материални ташишда бўлакларнинг максимал ўлчамидан 4 ёки ундан ортиқ marta катта бўлиши керак.
Оммавий материалларни ташишда лента спирали конвеернинг унумдорлиги яхлит спиралли конвеердан тахминан 20-30% кам. Лента спирали конвеерларнинг талаб қилинадиган қуввати яхлит спиралли конвеернинг қувватидан тахминан 10% кам. Винтли конвеерларнинг узунлиги 76 м га етади, аммо бундай узун конвеерлардан фойдаланиш юқори операцион харажатлар билан боғлиқ. Соатига 30 м кўмир сиғимига ега винтли ва лента конвеерларини таққослаганда, узунлиги 10 билан соатига умумий операцион харажатлар тахминан бир хил еканлиги аниқланди; узунлиги 100 литр бўлган винтли конвеер харажатлари камар конвеерининг харажатларига нисбатан икки баравар кўп. Винтли конвеерларнинг бир тури бўлган қувурларда ташиш иссиқ материалларни, шунингдек зарарли буғларни чиқарадиган материалларни ташиш учун мўлжалланган.
Расм. Винт турлари: а-яхлит; б-тасма; c-шаклли
Расм. Горизонтал-вертикал винтли конвейер
Ташилган материални конвейер ичига жойлаштириш учун юклаш мосламаси ишлатилади. Бу кириш трубкаси билан труба қопқоғидаги люк, унинг зичликни таъминлайди. Тушириш мосламаси конвеер трубкасидаги очилиш деб аталади.
Винтли конвеер тури ҳар бир мижоз учун ўзига хос техник хусусиятларга мувофиқ алоҳида танланади:
* конвеернинг узоқ муддатли ишлаши пайтида, юк доимий равишда ҳаракатланаётганда, унинг асосий қисми ескиради;
даврий қувури хизмати талаб қилинади.
Ушбу турдаги transport ёпишқоқ, жуда абразив ёки зичлаштирувчи моддаларни кўчириш учун мос емас.
Винтли конвеерларнинг афзалликлари Ишлаб чиқаришни тезлаштириш ва модернизация қилишга ёрдам берадиган бир қатор афзалликлари туфайли саноатда кенг қўлланилади:
* ёпиқ transport корпуси тизимнинг юқори зичлигини сақлашга имкон беради;
* Parma иссиқ, chang ва заҳарли материаллар учун жавоб беради;
* барча ҳаракатланувчи елементлар ташқи томондан корпус билан ҳимояланган;
