Toshkent arxitektura qurilish

5.3-jadval
Yer silkinishining ba‟zi ko„rsatkichlari quyidagi jadvalda ko„rsatilgan:

Rixter bo„yicha, (magnituda)	Dunyo bo„yicha 1 yilda yer silkinishining o„rtacha soni	Yerning silkinish muddati, soniya	Kuchli yer silkinishining ta‟sir etgan radiusi, km
8,0-8,9	1	30-90	80-160
7,0-7,9	15	20-50	50-120
6,0-6,9	140	10-30	20-80
5,0-5,9	900	2-15	5-30
4,0-4,9	8000	0-5	0-15

Yuqorida aytilganidek, yer silkinishida katta moddiy yo‗qotish hamda minglab odamlar o‗limi yuz beradi. Masalan, 1990 yilda Erondagi 8 balli yer qimirlashi oqibatida 50 ming kishi halok bo‗lib, 1 mln ga yaqin odamlar esa jiddiy jarohat olganlar. Xuddi shunday holat 1988 yil 7 dekabrda Armanistonda yuz bergan zilzilada ham kuzatildi. U yerda juda katta kuch bilan (10,5 ball) yer silkingan va oqibatda 25 ming odam o‗lgan. Bunda 8 mln. kv.m turar-joy yo‗q bo‗lib ketgan, 514 ming kishi boshpanasiz qolgan. Vayrongarchiliklardan 15250 kishi qutqarilgan. Yer silkinishi 4 ta katta shaharni – Leninakan, Kirovokan, Spitak va Stepanavan hamda 58 ta turar-joy punktlarini qamrab olgan. Shulardan 1500 ta qishloq vayron bo‗lgan, 12 ta shahar shikastlangan, ulardan 3 tasi batamom yo‗q bo‗lib ketgan. Bulardan tashqari, sanoat va qishloq xo‗jaligi korxonalari deyarli izdan chiqqan, avtomobil va temir yo‗llarning ko‗p qismi, aloqa, ko‗priklar yaroqsiz holga kelgan.

Bu tabiiy ofat munosabati bilan dunyoning turli burchaklaridan, jumladan, O‗zbekistondan ham yordam kuchlari kelib, u yerdagi jabrlangan xalqqa moddiy va ma‘naviy yordam ko‗rsatilgan. Shuningdek, fuqaro muxofazasi organlari (sobiq ittifoq mudofaa vazirligiga qarashli) tomonidan 23000 dan ko‗p kishilar safarbar etilib, ular xizmatida 3000 dan ortiq turli xildagi texnikalar ishtirok etgan. Juda katta miqyosdagi tabobat xizmati harbiylari ham yordam ko‗rsatdi. Hattoki yer ostida, inshootlar ostida qolgan odamlarni qutqarish uchun Angliya, Frantsiya, Shveytsariya va boshqa davlatlardan mutaxassislar kelib yordam berganlar.
Xuddi shunga o‗xshash holat 1966 yildagi Toshkent zilzilasida ham kuzatilgan. Unda 8 balli silkinish sodir bo‗lib, imoratlarga, katta qurilishlarga ziyon etgan. Silkinishlar bir necha kungacha vaqti-vaqti bilan takrorlanib turgan. Buning oqibatida 78 ming oila boshpanasiz qolgan, 2 mln. kvadrat metr yerdagi turar-joylar jami 7600 o‗rinli maktablar, 2400 o‗rinli maktabgacha tarbiya muassasalari ishdan chiqqan, 690ta savdo va 84ta turli korxona idoralari ziyon ko‗rgan. O‗sha vaqtda moddiy zarar miqdori hech qaerda yozilmagan edi.
Fuqaro muhofazasi va xorijiy tashkilotlarning ko‗rilgan zararni bartaraf etish borasida ko‗rsatgan sa‘y-harakatlarini xalqimiz hech qachon unutmaydi.