Toshkent arxitektura qurilish instituti

Maydonni  kerakmas  daraxtlardan  tozalash  mexanik  yoki  elektr 
arralar,  traktorlar  yordamida  amalga  oshiriladi.  Sudrab-qazib  oluvchi  chig‘irli 
traktor  yoki  ag‘dargichi    baland  ko‘tarilgan  buldozer  yordamida  daraxtlar 
yiqitiladi   va tunkasi  qazib olinadi. Diametri  50 sm  gacha   bo‘lgan  tunkalarni 
qazish  uchun  usha  chig‘irli  traktorlar,  buldozerlar,  maxsus  qazuvchi-
yig‘uvchilar qo‘llaniladi. Ildiz  tizimi ko‘chli  rivojlangan tunkalarni qazib olish 
uchun portlatish usulini qo‘llash mumkin. 
Butaqirqqich  gusenitsali traktorda osma va almashadigan asbob bo‘lib, 
uning  yordamida  territoriya  butalardan  tozalanadi.  Butaqirqqich  ag‘dargich  va 
pichoqdan iborat  ramaga ega bo‘lib, ular yordamida butalar va diametri 20 sm 
dan  oshmagan  kichik  daraxtlarni  kesadi..  Bu  operatsiyalar  uchun  shuningdek 

---

44 
 
ag‘dargichida  tish-yumshatgichi  bor  buldozer  va  qazuvchi-yig‘uvchilar  
qo‘llaniladi. 
Territoriya      tunka  va  daraxt  tanalaridan  tozalangandan  so‘ng,  tunka 
qazuvchi  mashinalarni  parallel  yurishi  bilan  o‘simlik  qatlamidagi  ildizlarni 
bo‘laklaridan  tozalanadi.  Ildizlar  va  daraxtlarni  qoldiqlari  tozalangan 
territoriyadan yoqish yoki olib ketilishi uchun olib chiqiladi.  
Qurilish  maydoni  yirik  yumaloq  toshlardan  tozalangan  bo‘lishi  kerak. 
Kichik  toshlar  ekskavator  cho‘michiga  (kovsh)  sig‘adigan  bo‘lsa    transport 
vositalariga ortiladi, yiriklari buldozer yordamida ish zonasidan tashqariga olib 
chiqiladi.  Yirik  toshlar  joyida  zaryadlar  yordamida    portlash  usuli  bilan 
bo‘laklarga bo‘linishi mumkin.