Toshkent arxitektura qurilish instituti

IV BOB. QURILISHDA MUHANDISLIK TADQIQOTLARI VA 
LOYIHALASH 
4.1. Umumiy qoidalar 
 
Loyihalash
  –  bu
 
biror
 
loyihani  amalga  oshirish  davrlari  ichida  birinchi 
tashkiliy  texnik  davrning  jiddiy  ma’suliyatli  bosqichi  va  jarayoni  hisoblanadi. 
Investitsiyalar samaradorligini oshirishda asosiy rol unga tegishli.  
Fan  va  texnologiyalar  rivojlanishi  bilan  loyihalash  yechimlari 
murakkablashishi  va  mos  ravishda,  bu  ishlar  ahamiyati  ortishi  qayd  qilinadi. 
Loyiha  sifati  qurilishning  texnik–iqtisodiy  jihatdan  ko‘rsatkichlarini  belgilab 
berib,  shuningdek  qurilayotgan  korxonalar,  bino  yoki  inshootlardan  
foydalanishga  oid  ko‘rsatkichlar,  aynan  loyihalashning  sifatiga  bog‘liq 
hisoblanadi.  Loyihalashning  me’morchilikka  oid  jihatlari  yangi  qurilishlar, 
jumladan, turar–joy uylari, fuqarolik maqsadlarida foydalanishga mo‘ljallangan 
binolar,  zavod  va  fabrikalar,  shuningdek  shahar  va  qishloqlarimizning  tashqi 
qiyofasini va estetik jihatdan go‘zalligini belgilab beradi.  
Loyiha – o‘z tarkibida qurilajak korxona (ishlab chiqarish) texnologiyasi 
va  qurilmalari  bo‘yicha  yechimlar,  binolarning  me’morchilik  va  konstruktiv 
yechimlari,  ishchi  chizmalari,  iqtisodiy–texnik  hisob–kitoblar  va  asoslashlar, 
smetalar va zaruriy izohlarga ega bo‘lgan, grafik va matn tavsifidagi hujjatlar 
majmuasi hisoblanadi.  
Foydalanishga  oid  belgilariga  ko‘ra, 
yakka  tartibdagi
  (
individual
), 
takroriy  qo‘llanadigan
  va 
namunaviy  loyihalar
  o‘zaro  farqlanadi.  Ommaviy 
tavsifdagi  qurilish  ob’yektlari,  o‘z  navbatida  namunaviy  loyihalar  asosida 
quriladi.  Takroriy  foydalaniladigan  loyihalar  yakka  tartibdagi,  nisbatan 
muvaffaqiyatli loyiha sifatida o‘rin tutadi. Bu ko‘rinishdagi loyihalarning ko‘p 
marta  qo‘llanishi  namunaviy  yechimlar  yetarli    yoki  mavjud  bo‘lmagan 
sharoitda muhim hisoblanadi. 

---

127