Toshkent arxitektura qurilish instituti

Professional  qurilish  menejmenti  bosh  pudratchi  sifatida 
(
Professional/Sonstristion  Management
).  Mulk  egasi,  loyihalashtiruvchi  va 
quruvchi  yagona  bosh  pudratchi,  loyihani  boshqaruvchi  va  quruvchi  sifatida 
faoliyat  olib  boradi.  Odatda,  ishga  yollangan  boshqaruvchi 
mulk  egasining 
agenti
  sifatida o‘rin tutadi va ish haqi to‘lashlar u orqali amalga oshiriladi.  
Menejer  mablag  tejashdan  manfaatdor  bo‘lib,  ya’ni  bunda  u  tejalgan 
qiymatning  bir  qismini  mukofot  ko‘rinishida  olishi  mumkin  va  bu  hol  uning 
obro‘–e’tibori ortishida ta’sir ko‘rsatadi.  
Bosh  pudratchisiz  professional  qurilish  menejmenti
.  Keltirilgan  o‘tilgan 
oldingi  variantdagi  kabi  ko‘rinishda,  bunda  ham  yagona  jamoa  faoliyat  olib 
boradi.  Boshqaruvchi  mulk  egasining  agenti  bo‘lib  kelishi  mumkin.  To‘lovlar 
quyidagi  yo‘llar bilan  amalga oshiriladi: jumladan, bevosita, to‘g‘ridan–to‘g‘ri 

---

118 
 
mulk  egasi  bilan  tuzilgan  shartnoma  bo‘yicha  kelishuv  yoki  qayd  qilingan 
qiymatlar;  professional  qurilish  menejeri  va  loyihalash  menejeri  xizmatlari 
bo‘yicha kelishilgan to‘lov qiymatlari. 
Dasnamunaviy  menejment
  (
Program  Mapagement
)  juda  yirik  loyihalar 
ikki  variantda  amalga  oshiriladigan  qurilishlarda  qo‘llanadi.  Bu  variantlar 
loyihalar  o‘lchamlari  bilan  farqlanadi:  jumladan,  loyihalash  boshqaruvi  bitta 
ob’yekt  bilan  cheklanadi,  shuningdek  dasnamunaviy  boshqaruv  katta 
miqdordagi ob’yektlarni qamrab oluvchi va uzoq vaqt davrida amalga oshirish 
nazarda  tutilgan  holat  deb  qayd  qilinadi.  Dasnamunaviy  boshqaruv  alohida 
Loyihalarning  barcha  menejerlar  rahbariyati  uchun  mo‘ljallangan  bo‘lib, 
umumiy  holda  dasturni  (Loyiha)  amalga  oshirishga  qaratilgan  yagona  maqsad 
bilan bog‘liq. Boshqaruvning bu turi Loyihalash – qurish firmalari amaliyotida 
nisbatan  keng  tarqalgan  bo‘lib,  shuningdek  ko‘p  milliardli  tadqiqotchilik, 
energetika loyihalarida va shu kabilar amalga oshirilishida ham qo‘llaniladi.  
Tashkil qilishning bu shaklida jamoa a’zolari o‘rtasidagi munosabatlar hal 
qiluvchi  ahamiyatga  ega.  Agar,  ulardan  biri  moslashuvchan,  hamda  birga 
faoliyat  olib  borishga  moyil  bo‘lmasa,  u  holda  uslubning  afzalligi  uning 
kamchiligiga  aylanib  qolishi  mumkin.  Biroq  bu  sifat  faqat  ish  bajarish 
jarayonida,  juda  kech  aniqlanadi.  Garchi  bunda  nazariy  jihatdan  har  uch 
ishtirokchi  teng  darajada  o‘z  doirasida  javobgarlikni  zimmasiga  olib, 
shuningdek  mulk  egasi  ishgakeng  ko‘lamli  jalb  qilinishi  mumkin  va  uning 
barcha  masalalar  spektri  doirasida  omilkorligi  qayd  etilgan.  Agar  bu  shart 
bajarilmasa,  ushbu  vaziyatdan  chiqib  ketishda  loyiha  menejeri  (shaxs  yoki 
firma) umumiy holda loyihaga rahbarlikni ta’minlashi belgilanadi.  
Qurilishda asosiy uslublarning afzalliklari solishtirish ma’lumotlari 3.1 – 
jadvalda keltirilgan.  

---

119