Toshkent arxitektura qurilish instituti

 
4.5-rasm. Loyihalashning to‘rtta bosqichi 
 
Dastur
  (O‘zbekiston
  amaliyotidagi  texnik  topshiriq  yoki  loyihalash 
topshirig‘iga  o‘xshash
)  –  o‘z  tarkibida  loyihalanishi  kerak  bo‘lgan  binoga 
(inshootga)  qo‘yiluvchi  talablar  –  jumladan,  maydoni,  qurilmalari, 
texnologiyalar, xizmat ko‘rsatish tizimlari va shu kabilarni qamrab olgan yozma 
shakldagi  hujjat  hisoblanadi.  Dastur  mulk  egasi  tomonidan  yoki  binodan 
foydalanuvchi  tomonidan,  me’mor,  muhandis  yoki  maxsus  yollangan 
professional  mutaxassislar  tomonidan  yozib  chiqilishi  mumkin,  biroq  har 
qanday  holda  ham  foydalanuvchi  asosiy  o‘rin  tutib,  chunki  faqat  u  ishlab 
chiqarish  bo‘yicha  ma’lum  aniq  turdagi  betakror  bilimga  ega  hisoblanadi. 
Dasturning  tavsiflari  mulk  egasining  qurilish  jarayonida  sinovdan  o‘tish 
darajasiga va inshootning murakkabligiga bog‘liq. Agar mulk egasining bilimi 
yetarli bo‘lmasa, u holda tajribali ishlab chiqaruvchi ishga jalb qilinib, u mulk 
egasini  zarur  axborot  bilan  ta’minlashi  va  ularni  dastur  tarkibida  aks  ettirishi 
talab  qilinadi.  Juda  murakkab  loyihalarda,  hatto,  o‘ta  faol  mulk  egasi  ham 
mutaxassislarni ishga jalb qilishmay iloji yo‘q. Mutaxassis – quruvchi birlamchi 
smeta hisob–kitoblarini ta’minlab, taqvimiy rejani ishlab chiqadi va qurilishda 
texnologik  jihatlar  nuqtai  nazaridan  maslahatlar  beradi.  Bu  bosqichda  qiymat 
qurilish  grafigi  bilan  bog‘lanish  asosida  qarab  chiqiladi,  bunda  qurilishning 
Dastur