Toshkent arxitektura qurilish instituti d. Sh. Inoyatova qurilishda menejment

Ta’minotchi
 
- o‘zining mahsuloti bilan qurilishni ta’minlovchi korxona, 
tashkilot va muassasalardir. Ularga avvalo qurilishni materiallar, tuzilmalar va 

---

34 
yarimtayyor mahsulotlar (g‘isht, sement, oxak, shifer, yog‘och -taxta, linoleum va 
h.k.) bilan, mashina-mexanizm va asbob-uskunalar bilan ta’minlovchi korxona va 
tashkilotlar kiradi. Qolaversa, qurilishga ishchi - xizmatchilar, yaxshi mutaxassis 
kadrlar tayyorlab yetkazib beruvchi kasb -hunar kollejlari, Oliy talim muassasalari 
ham qurilish ta’minotchisi hisoblanadi. 
Tadqiqotchi
- qurilishda ishtirok etuvchi muassasalar qurilish sohasidagi 
kamchiliklar va muammolarni ilmiy tadqiq qilish yo‘li bilan yechib berish, qurilish 
me’yorlarini asoslash va ilmiy-texnik taraqqiyot negizida qurilishda yangi texnika 
va texnologiyani yaratish bilan shug‘ullanadi. Ular asosan ilmiy - tadqiqot 
muassasalari bo‘lib, barcha qurilish ishtirokchilari uchun o‘zaro shartnomaga 
muvofiq 
xizmat 
ko‘rsatadi. 
Yuqorida 
ta’kidlaganimizdek, 
qurilish 
ishtirokchilarining faoliyati o‘zaro shartnoma (kontrakt)larga muvofiq olib 
boriladi. Shartnomalar unda ko‘zda tutilgan maqsadga ko‘ra 4 xil bo‘ladi: 
1. Bevosita tayyor loyiha-smeta hujjatlariga muvofiq qurilish - montaj yoki 
maxsus ishlarni bajarish bo‘yicha shartnoma. Bunda loyiha-smeta hujjatlari 
oldindan tayyorlangan bo‘lib, shartnoma faqat qurilish uchun tuziladi. 
2. Loyihani tuzish va unga muvofiq qurilish-montaj ishlarini bajarish 
bo‘yicha shartnoma. Bunday shartnomani o‘ziga xos xususiyati shundaki, bunda 
loyiha-smeta hujjatlarini tayyorlash va qurilishni to‘laligicha bajarish bosh 
pudratchi zimmasiga yuklatiladi. 
3. «Qurilish binosini kaliti bilan topshirish» deb yuritiladigan shartnoma turi 
mavjud bo‘lib, bunda odatda buyurtmachi tomonidan bajarilishi lozim bo‘lgan 
barcha ishlar ham (masalan texnologik jihozlarni topish va tashib keltirish 
ta’minotchilar bilan aloqa qilish va h.k.) pudratchi tomonidan amalga oshiriladi. 
4. Uch tomonlama shartnoma. Shartnomaning bu turida uchinchi bir 
tashkilot (bank, sug‘urta kompaniyasi) buyurtmachi yoki bosh pudratchi uchun 
javob berish mas’uiliyatini o‘z bo‘yniga oladi (ayniqsa moliyaviy masalalarda).
Ma’lumki, shartnomalarda bajariladigan ishlarning bahosi ko‘rsatiladi. Bu 
baholarni belgilash bo‘yicha shartnomalar uch xil bo‘ladi: 

---

35 
1.