Toshkent arxitektura qurilish instituti d. Sh. Inoyatova qurilishda menejment

Nazorat uchun savollar: 
1.
Savdoni iqtisodiy vazifalarini tushuntiring. 
2.
Tanlov savdosida buyurtmalarni qanday joylashtiriladi? 
3.
Tender hujjatini teхnik qismi nimaga asoslanib tayyorlanadi?
4.
Tender hujjatini teхnik qismi odatda nimalardan tashkil topadi? 

---

109 
VIII. QURILISHNI BOSHQARISHDA INFORMATSION 
TEXNOLOGIYALAR
8.1. Qurilishni boshqarishda axborotli xizmat ko‘rsatish 
 
Qurilishni boshqarish axborotga asoslangan. Boshqaruv mehnati-bu axborot 
va odamlar bilan bo‘lishdir. Shuning uchun qurilish ishlab chiqarishini 
boshqarishda axborotga tayaniladi. 
Axborot – bu odamlar orasida aloqa vositasining hamda tashqi muhit, 
boshqaruv va boshqariluvchi tizimda paydo bo‘ladigan o‘zgarishlar haqida xabar, 
bir xil ma’lumotlar yig‘indisini tashkil etadi. 
Axborotsiz boshqaruv maqsadini aniqlab bo‘lmaydi, vaziyatga baho 
berilmaydi, muammoni ifoda qilib bo‘lmaydi, qaror qabul qilib uni bajarilishini 
nazorat qilib bo‘lmaydi. 
Axborotni bo‘linishi 8.1-rasmda berilgan. Axborot xuddi qurilish ishlab 
chiqarishini boshqaruvi jarayonining asosidek bo‘lib chiqadi. 
Axborotli tizim-bu samarali ishlash maqsadida, boshqaruv tizimi elementlari 
orasidagi o‘zaro aloqasini ta’minlovchi, axborotli oqimlar, hujjatlar, aloqa kanallari 
va texnik vositalarning tashkiliy ravishda rasmiylashgan yig‘indisidir. 
Qurilish ishlab chiqaruvi boshqaruvini axborotli tizimi quyidagi guruhlar 
bo‘yicha tasniflanadi: 
-
axborotlarni 
to‘plash 
darajasi 
bo‘yicha 
markazlashgan 
va 
nomarkazlashgan; 
-
axborotlarni qamrab olishi bo‘yicha-majmuaviy va lokalli; 
-
axborotni belgilanishi bo‘yicha-iqtisodiy, tashkiliy, texnologik, ishlab 
chiqaruv va ijtimoiy; 
-
axborot tizimi murakkabligi bo‘yicha oddiy va murakkab; 
-
axborotni uzatish bo‘yicha-shaxsiy muloqot, hujjatlashtirish, jadvalli 
vosita. 
Qurilish boshqaruvida foydalaniladigan axborot quyidagilarga tayanadi: 

---

110 
-
pudrat shartnomalari va kontraktlardagi axborot; 
-
investitsiya-qurilish jarayoni qatnashchilarini o‘zaro harakatini tavsiflovchi 
axborot; 
-
investisiyaviy siklning hamma bosqichlaridagi uzilishlarini ogohlantiruvchi 
axborot; 
-
ish ijrochilari (bajaruvchilari) orasidagi muassasalararo va gorizontal 
aloqalar haqidagi axborot; 
Qurilish tashkilotlaridagi axborotli texnologiyalar, vazifalar bilan o‘zaro 
bog‘langan. Bu vazifalarni bajarilishi 8.1-jadvalda keltirilgan. 
Qurilishdagi axborotli texnologiyani asosi bo‘lib shartnomalar haqidagi; 
qurilish jarayoni ishtirokchilari haqidagi; hamma bosqichlarda buzilishlar 
haqidagi; muassasalararo aloqalar haqidagi axborot hisoblanadi. 
Axborotli texnologiyalarning vazifasi: 
1.
pudrat bozorini axborotli ta’minlanish tizimini ishlab chiqish. 
2.
investitsiyaviy siklning alohida aloqalari orasidagi axborotli o‘zaro 
xarajatini ta’minlash. 
3.investision bosqichlari bo‘yicha pulni real (aniq) harakati. 
Axborotli texnologiyalar tarkibi: 
1.
Pudratli bozorni boshqarish tizimi. 
2.
Buyurtmachilar, 
loyihalovchilar, 
pudratchilarning 
axborotini 
integrirlangan tizimi. 
3.
Avtotransport, qurilish mashinalarini boshqarish tizimi. 
Yangi axborotli texnologiyalarni qo‘llash asosida, qurilishda investitsiyaviy 
siklni boshqarilishini takomillashtirish, birinchi navbatdagi yechimlarni talab 
etuvchi, pudrat bozorini shakllantirish sharoitida muhim muammo bo‘lib 
qolmoqda. 
Investitsiyaviy doirada o‘zgarishlar bo‘lib o‘tmoqda, bunda davlat 
subsidiyalari va investitsiyalari bilan birgalikda yakkaxonali (individual) 
buyurtmachilar roli kuchaymoqda. 

---

111 
Manbalarni qabul qi- Boshqaruv tizim- Mazmunning tavsi- Vaqt bo‘yicha 
lish bo‘yicha osti bo‘yicha fi, turi bo‘yicha 
ichki iqtisodiy xabardor qiluvchi doimiy 
tashqi texnik idora qila oladigan
o‘zgaruvchan 
tashkiliy boshqara oladigan tezkorlik 
ijtimoiy oldindan bilish 
qat’iy belgilash 
Boshqaruv jarayonidagi Axborot bilan ishlash
mavqe (roli) bo‘yicha Axborotning tavsifi bo‘yicha 
bo‘linishi 
hisobotli statusli 
rejali hisobchili 
statistli moliya- iqtisodiy 
hisobchili
moliyaviy rejaviy- iqtisodiy 
moddiy 
nazoratli-tavtishli tezkorlik- ishlab chiqarish 
Taqdim qilish prezentasiya- Foydalanish imkoniyati Harakatni yo‘nalishi bo‘- 
lar darajasi bo‘yicha bo‘yicha yicha 
foydali (zaruriy) 
sonli chiqadigan, jo‘natiladigan 
harfli ortiqchali kiruvchi, keluvchi 
o‘ziga xos raqam (kod) qo‘yish yolg‘onli (ishonchsiz) 
yetarli bo‘lmagan 
xatoli