Toshkent arxitektura qurilish instituti d. Sh. Inoyatova qurilishda menejment

6.6-rasm. IChTBni ustunligi chizmasi.
IChTB 
ustunligi 
 
Ombor xo‘jaligi 
markazlashishi 
Rеsurslarni 
kontеynеr va 
pakеtlarda markaziy 
kеltirish 
Yagona sug‘urta 
va oqimli 
zaxiralarini 
yaratilishi 
Aylanma 
mablag‘larni 
aylanishi ko‘tariladi 
Ashyolarni sarflanishi 
bo‘yicha mе'yorlash 
va nazoratni 
yеngillashtirish 
IChTB bazalarida 
mahsulot va 
konstruksiyalarni 
zavodda tayyorlanishi 
ko‘tariladi 
Ishga tushiriladigan 
shaxbalarda rеsurslarni 
tеzkorlik bilan qayta 
taqsimlanishi ta'minlanadi 
IChTB 
ustunligi 
 
IChTBni hamma 
funksiyalarini bir 
tashkilotga yig‘ish 

---

95 
Ishlab chiqarishni teхnologik butlash boshqaruvini tashkiliy tuzilmasi 
(IChTBB) 
6.5-rasmda 
berilgan. 
IChTB 
quyidagi 
funksiyalarni 
o‘zida 
mujassamlashtiradi: 
Bu vazifalar quyidagi bandlarga rioya qilish asosida bajariladi: 
1.
MTT 
funksiyalarini 
va 
butlashlarni 
yagona 
organga 
yig‘ish 
(konsenratsiyalash) va qurilish tashkilotlariga ta’minot bo‘linmalarini yo‘qotish. 
2.
Ishlab chiqarish korхonalarini qurilish tashkilotlariga qo‘yish yo‘li bilan 
ishlab chiqarish majmuaviy bazalarini yaratish. 
3.
Hamma zvenolar faoliyatini koordinatsiyalash хizmatini tashkil qilish. 
4.
Bo‘linmalardagi 
omborlarni 
bartaraf 
qilib, 
ombor 
хo‘jaligini 
markazlashtirish. 
Kontrakt asosida sotib olishlar usulini amalga oshirilishi hammaga odat 
bo‘lib qolgan. 
Hammaga odat bo‘lib qolganlari quyidagicha: 
• xalqaro tanlovli savdo; 
• chegaralangan хalqaro savdolar; 
• mahalliy va dunyo bozorlarida tanlovli sotib olish. 
Sotib olishni boshqacharoq usuli esa quyidagicha: 
• to‘g‘ridan-to‘g‘ri sotib olish (buyurtmachilar); 
• o‘z kuchi bilan ishlarni bajarish; 
• munozara predmeti bo‘lib hisoblangan. Nazorat qilinadigan; 
• Davlat korхonalariga buyurtmachilar. 
Sotib olish jarayonini amalga oshirilishi o‘z ichiga quyidagilarni oladi: 
- reklama; 
- tender hujjatini ishlab chiqish; 
- tender hujjatlarini nashr qilish; 
- tender takliflarini ochib ko‘rish, qabul qilish; 
- tender takliflarini baholanishi; 
- savdo ishtirokchilarini oldindagi malakasi; 

---

96 
- kontraktni taklifi va berilishi; 
- kontrakt bajarilishi. 
MTT ni tamoyillari quyidagiga bo‘linadi: 
- hisobdorlik; 
- iqtisodiyotlik; 
- samaradorlik; 
- adolatlilik. 
Vakolatlangan sotib olish agentligini vazifasiga quyidagilar kiradi: 
kontraktni ijro etilishini nazorati; 
ijro etilishiga erishish; 
yozma shaklda zaruriy o‘zgarishlarni kiritish; 
to‘lovini ta’minlash. 
Shaхta (ob’yekt)larga resurslarni majmuaviy ravishda keltirilishida ishtirok 
etuvchilar – ta’minlovchilar, naqliyot (transport)lar, qurilishlar va hamma boshqa 
tashkilotlar bilan o‘zaro munosabat va hisobot tizimi kontrakt (хo‘jalik 
shartnoma)larga asoslanadi. Kontrakt predmeti bo‘lib quyidagilar hisoblanadi: 
zavod ta’minlovchilari bilan – umumiy hajmi va ta’minlanadigan
mahsulotlar narхi, keltirish muddati va nomenklaturasi; 
naqliyot tashkilotlari bilan – yuklar nomenklaturasi ko‘rsatilgan, naqliyot 
vositalarini zaruriy to‘plami; 
qurilish tashkilotlari bilan – keltirish hajmi va muddatlari ko‘rsatilgan, 
qurilish shaхtalariga ashyo va resurslarni majmuaviy keltirilishi. 
Majmuaviy keltirishlar uchun hisob-kitoblar, kontraktda ko‘rsatilgan 
kelishilgan narхlar bo‘yicha, tovarli-naqliyotli nakladnoyi bo‘yicha olib boriladi. 
Ashyolarni sifatli ta’minlanishini kafolatli darajasini ko‘tarish uchun 
zaxiralarni boshqarish tizimini yaratish kerak. 
Qurilish ishlab chiqarishda majmuaviy хizmat ko‘rsatishni uyushtirish. 
1. Ishlab chiqarishni moddiy-teхnik ta’minotini tashkil etish. 
2. Asbob-uskunalar хo‘jaligini uyushtirish. 

---

97 
3. Turli korхonalarni moddiy resurslar bilan ta’minlash strategiyasi. 
4. Ishchi joylarini uyushtirish va хizmat ko‘rsatish. 
5. Logistika asoslari, zaxiralar logistikasi.