Toshkent amaliy fanlar universiteti iqtisodiyot kafedrasi

Jan Batist Sey

• XVIII asrning oxiri va ХIХ asrning boshida mashxur fransuz iqtisodchisi J.B.Sey (1767-1832) «Siyosiy iqtisod risolasi» kitobida (1803y) tadbirkorlik faoliyatini ishlab chiqarishning 3 mumtoz omillari yer, kapital, mehnatning yaxlitligi deb ta’riflagan edi.

• Tadbikor olgan daromad uning mehnati, ishlab chiqarishni tashkil etganligi, mahsulotni o’z vaqtida sotganligi uchun berilgan mukofotdir. Tadbirkor tavakkal qilib, biror-bir mahsulotni ishlab chiqarishni o’z bo’yniga oladi.

Жan
Batist. Sey

Adam Smit

• Adam Smith 1723-yilning 5-iyunida tugʻilgan, , 1790-yilning 17-iyulida, Kirkaldida vafot etgan) – shotlandiyalik iqtisodchi, faylasuf – etik; zamonaviy iqtisodiy nazariyaning asoschilaridan biri hisoblanadi.
• Klassik siyosiy iqtisod maktabining taniqli vakili. Glazgo va Oksford un-tlarida oʻqigan. Glazgo untida professor (1751—63). 1778-yilda Edinburgda bojxona komissari, 1787-yilda Glazgo un-ti rektori.

• Tadbirkop kapital egasi.U muayyan tijorat g’oyasini amalga oshirib, daromad olish uchun tavakkalchilik bilan ish boshlaydi, chunki kapitalni biror-bir ishga sarflash doimo tavakkalchilik bilan bog’liqdir. Tadbirkorlikdan olingan daromad, uning fikricha, shaxsiy tavakkalchilik uchun olingan mukofot. Tadbirkor ishlab chiqarishni o’zi rejalashtiradi, tashkil etadi, ishlab chiqarish faoliyati natijalariga egalik qiladi.Bu ishlar, o’z navbatida, bozor tizimi bilan bog’liq.

Adam
Smit
Amerikalik iqtisodchi J.B.Klarkning fikricha, ishlab chiqrishda doim 4 omil ishtirok etadi.
kapital
Ishlab chiqarish vositalari va yer
Tadbirkorlik faoliyati
Ishchining mehnati

• Tadbirkorni novator (yangilik bunyod qiluvchi odam) deb ta’riflagan. Olim tadbirkorlik faoliyatini kapitalistik iqtisodiyotning rivojlanishida, iqtisodiy o’sishni ta’minlashda katta rol o’ynaydigan yangiliklarni joriy etishdan iborat, deb biladi: «Vazifasi yangi kombinasiyalarni joriy etishdan iborat bo’lgan xo’jalik sub’ektlarini biz tadbirkor deb ataymiz».

Y. SHumpeter