Toshkent aloqa tehnologiyalari universiteti u. N. Karimova metrologiya va telekommunikatsiya tizimlarida o

DO’ ga qo’yiladigan texnik talablar. Daraja o’lchagichlar quyidagicha belgilanadi: keng polosali – IU-1, tanlovchi – IU-2 va universal – IU-3.
DO’ ning hisoblab belgilangan chastotalar diapazoni shu DO’ ni ishlatish mo’ljallangan kanal va traktlarning chasto­talar diapazonlariga muvofiq bo’lishi lozim. Agar tegishli kanal va traktlarni sozlashda talab etilsa, chasto­talar diapa­zonini nominal diapazondan kengayti­rishga ruxsat etiladi. Kanallar va traktlarning chastotalar diapazonlari chastota­siga bog’liq bo’lsa, u holda metrologik xarakteristi­ka­lar ularning har biri uchun me’yorlanadi.
DO’ ni kuchlanish bo’yicha absolyut darajalarda detsibel­larda (0,7746 V kuchlanishga nisbatan) ham, quvvat bo’yicha ham (1 mVt ga nisbatan) darajalashga ruxsat etiladi. Daraja o’lchagichlar yagona o’zaro muvofiqlashtirilgan aloqa tarmog’i kanallari va traktlarining boshqa parametrlarini o’lchash uchun ham hisoblab belgilanishi mumkin: nomuvofiqlik so’­nish­lari, nosimmetriya so’nishlari va h.k. Bir necha para­metrlarni o’lchash uchun mo’ljallangan DO’ lar tegishli bir­liklarda darajalangan bir necha shkalalarga ega bo’lishi yoki qayta hisoblash jadvallariga ega bo’lishi lozim. Metrologik xarakteristikalar bu asboblar bilan ishlash uchun mo’ljal­langan ulash shnurlarining ta’sirini hisobga olib me’yor­lanadi. O’lchash shnurlari elastik kabeldan kamida 1,5 uzun­likda tayyorlanadi. Elektr ulagichlar DO’ larni ishlatish mo’l­jal­langan YuCh uzatish tizimlari apparatura­sida qo’llanila­digan uyalarga mos bo’lishi kerak.
O’lchanayotgan signal darajasining raqamli DO’ larning o’lchash diapazoni chegaralaridan chetga chiqishida tegishli signalizatsiya ta’minlanishi lozim. Analogli DO’ lar uchun chegaralar pereklyuchatelining pog’onasi qiymati ushbu qatordan tanlanishi lozim: –0,01; 0,1; 1,5; 10 dB. Raqamli daraja o’lchagichlar uchun o’lchash chegaralari tashqi pereklyucha­telining pog’onasi qiymati 10 dB ga teng yoki undan katta va odatda 10 dB ga karrali bo’lishi lozim. Analogli DO’ lar shkalasining oxirgi qiymati +1 dB ga teng bo’lishi kerak. Analogli DO’ lar shkalasining boshlang’ich qiymati ushbu qatordan tanlanadi: –5, –10, –15, –20 dB. Daraja o’lchagich­larda nol belgisi o’rtada bo’lgan va oxirgi qiymat­lari: ±0,5; ±1; ±1,5; ±2 dB qatordan tanlanadigan ikki tomonlama shkala qo’llanilishi mumkin. Raqamli daraja o’lchagichlar uchun indi­katsiyaning kichik razryadi sanoq bir­ligi 0,1 dB dan ortiq bo’lmasligi lozim.
DO’ ning asosiy xatoligi yoki uning tashkil etuvchilari GOST 23854-79 ga asosan konkret tipdagi DO’ uchun texnik shartlarda (TSh) ko’rsatilgan chastotalarda detsibellarda ruxsat etiladigan qiymatlar chegarasi bilan me’yorlanishi lozim. DO’ asosiy xatoligining tashkil etuvchilariga quyidagilar kiradi: kalibrlash xatoligi, o’lchash chegaralarini pog’onali rostlash xatoligi, analogli DO’ lar shkalasining raqamli belgila­riga xos xatolik yoki raqamli DO’ lar ko’rsatishlariga bog’liq xatolik. Asosiy xatolikning qiymati ±0,2 dB dan ortiq bo’l­ganida uni tashkil etuvchilar ko’rinishida me’yorlanadi.
DO’ ning qo’shimcha xatoliklari ta’minot kuchlanishi o’zgarganida ruxsat etiladigan xatolik chegarasida detsibel­larda va xonaning ish sharoitlarida atrofdagi havo xaroratining o’zgarishida har 10°C ga ruxsat etiladigan xatolik­ning chegarasi bilan detsibellarda me’yorlanadi.