Toshkent aloqa tehnologiyalari universiteti u. N. Karimova metrologiya va telekommunikatsiya tizimlarida o

5.6.6. Daraja o’lchagich xatoligiga ulash shnurlarining ta’siri
Ba’zi hollarda past chastotalarda va 1,5 MGs dan ortiq chastotalarda doimo DO’ ning kirish qurilmasi yerga nisbatan nosimmetrik qilib yasaladi. Asbobning o’lchash ob’ekti bilan ulanishi shnurlar yordamida amalga oshiriladi. Ulash shnur­larining ta’siri chastota ortishi bilan ko’proq sezila bosh­laydi, chunki ularga xos bo’lgan reaktiv qarshiliklar namoyon bo’la boshlaydi. Ulash shnurlarining ta’siri 300 kGs dan yuqori chastotalarda ayniqsa sezilarli bo’ladi, chunki bunda shnurlarning fazaviy doimiysi qo’shimcha namoyon bo’la bosh­laydi. Shnurlar ta’siri ikki yoqlama namoyon bo’ladi: DO’ ning kirish qarshiligi o’zgaradi, uzatish koeffi­tsienti, ya’ni asbob kirishidagi kuchlanishning asbob chiqi­shi­dagi kuch­la­nishga nisbati o’zgaradi. Odatda, kirish qarshi­ligi o’zga­ri­shining ta’siri ustunroq bo’ladi. Masalan, Z_s = 75 Om li 1 m uzunlikdagi sim R = 0,05 Om ga, S = 68 pf ga, L=0,4 mkGn induktivlikka ega. Bunday shnur uchun α=R/2Z_c va munosabatlardan aniqlangan so’nish va faza koeffitsient­lari α=0,006 dB ni va β = 0,033 rad/MGs ni tashkil etadi. Keltirilgan ma’lumot­lardan ko’rinib turibdiki, shnur kiritadigan so’nish ta’sirini amalda hisobga olmaslik mumkin. Agar o’lchash­larni o’tkazishda muvofiqlashtirishga erishilgan bo’lsa, u holda shnurlarda yuguruvchi to’lqin re­jimi kuzatiladi. Bu holda shnurlarning kirishi va chiqi­shida kuchlanish amalda bir xil bo’ladi. Muvofiqlash­ti­rilmagan ulashda ulash shnu­ri­ning taqsimlangan doimiy­liklar liniyasi sifatidagi xossalarini hisobga olish zarur. Shnurning yuqori chastotalardagi ta’sirining hisobini to’rt­qutb­lik uchun ma’lum ushbu for­mu­lalar asosida amalga oshi­rish lozim:
(5.23)
, (5.24)
bu yerda U₁ va U₂ – shnur kirishi va chiqishidagi kuchlanish­lar, Z₂ – yuklama qarshiligi; γ = α + iβ.
DO’ ning kirish qarshiligi shnurning xarakteristik qarshiligidan juda katta, ya’ni Z₂ ≈ Z_c bo’lganligi uchun (5.23) ifoda U₁/U₂ ≈ chgl ko’rinishga keltirilishi mumkin. Agar a ≈ 0 ekanligi hisobga olinsa, u holda:
(5.25)
(5.25) munosabatdan ko’rinib turibdiki, βl = π/2 bo’lganda, cosβl = 0 bo’ladi va shnurning chiqishida kuchlanish jam­lanishi (dastalanishi) hosil bo’ladi, shu bilan birga U₂ kuchlanish U₁ dan ko’p marta ortiq bo’ladi. 5.24- rasmda (U₁–U₂/U₁)·100% nisbiy xatolikning chastotaga bog’liqlik grafiklari 1 m va 1,5 m uzunlikdagi shnurlar uchun kelti­rilgan.

Grafiklardan ko’rinib turibdiki, shnurlarning kirishi va chiqishidagi kuchlanishlar nisbatiga ularning ta’siri 1,5...2 MGs chastotalargacha kam. Bu xulosa nisbatan qisqa shnurlar uchun o’rinli. Agar ularning uzunliklari 3 m dan ortiq bo’lsa, fazaviy doimiyning ta’siri 1 MGs dan kichik chastotalarda paydo bo’ladi.

Kirish qarshiligining chastotaga bog’liq ravishda o’zga­rishi (5.23) munosabat yordamida baholanishi mumkin. Z₂ ≈ Z_c bo’lganda u ushbu ko’rinishni oladi:
(5.26)
DO’ ni yuklamaga parallel ulanganida DO’ ning qarshi­ligi zanjirning xarakteristik qarshiligidan 10–15 marta (va undan ortiq) bo’lishi lozim. 9.26-rasmda Z_kir/Z_c = ψ(f ) bog’lanish grafigi 1 m va 1,5 m uzunlikdagi va Z_c = 75 Om, uzunasiga sig’imi C [1 m] = 68 pF va L[1 m] = 0,4 mkGn bo’l­gan kabellar uchun keltirilgan.
Grafiklardan ko’rinib turibdiki, yuqori kirish qarshi­likli DO’ larni ulash shnurlari orqali amalda 2 MGs dan kichik chastotalarda ulash mumkin. Shnurning uzunligi ort­ganda, shuningdek, 600 Om li zanjirlarda o’lchashda sig­nal­ning ruxsat etiladigan chastotasi 0,3...0,5 MGs gacha pasayadi.