Тошкент ахборот технологиялари университети оптик алоқа тизимлари

6.4. Оптик сигнални қабул қилувчи модул

Оптик сигнални қабул қилувчи модул (ОҚҚМ) ТОА тизимининг муҳим элементи ҳисобланади. Унинг вазифаси толадан қабул қилинган оптик сигнални электр сигналига айлантириш бўлиб, сўнг бу сигналларга электр қурилмалар ёрдамида ишлов берилади.

ОҚҚМни соддалаштирилган блок схемаси 6.6-расмда кўрсатилган. Унинг асосий элементлари:
- фото қабул қилгич (p-i-n ФД ёки кўчкисимон ФД) қабул қилинган оптик сигналларни электр сигналларига айлантиради;
- электр кучайтиргичлар каскади, сигнални кучайтиради ва унга ишлов бериш учун керакли кўринишга ўзгартиради. Сигналлар бир ёки бир неча босқичларда кучайтирилади. Биринчи босқичдаги кучайтиргич, дастлабки кучайтиргич дейилади. Берадиган шовқин сатҳининг кичиклиги унинг хусусияти ҳисобланади;
- асосий кучайтиргич. Дастлабки кучайтиргичдан cўнг сигнал юқори қувватли асосий кучайтиргичда кучайтирилади;
- фильтр сигнал шовқин нисбатини ошириб, шовқинларни камайтиради;

- қабул қабул қилувчи занжир. Дисперсия туфайли қабул қилинган импуьс охирлари чизилиб бошланғич тўғри бурчакли кўринишни йўқотиш мумкин. Тўғри бурчакли бошланғич кўринишни тиклаш учун қарор қабул қилувчи занжир ўрнатилади. У чегарага эга бўлиб, агар унга тушган сигнал амплитудаси чегарадан кичик бўлса, унда сигнал ҳал бўлмайди, агар чегарадан ошса, унда чиқишида маълум амплитудали сигнал ҳосил бўлади. Бунда импульс узунлиги бузилиши, шовқинни фойдали сигнал деб хато қарор қабул қилиши каби камчиликлар бўлиши мумкин. Бу камчиликларни бартараф этиш учун қарор қабул қилгич импульслар кетма-кетлиги частотаси ҳақидаги ахборотга эга бўлиши керак;

- таймер, юқоридаги камчиликларни бартараф этиб, синхронизацияни, яъни оптик узатувчи ва қабул қилувчи модулларни синхрон ишлашини таъминланади [1].
Назорат саволлари

1. 
   Фотоқабулқилгичларига қандай талаблар қўйилади?
   
2. 
   Ярим ўтказгичли ФДнинг иш принципини тушунтиринг.
   
3. 
   Оптик алоқа тизимларида фотоқабулқилгичнинг қандай турларидан
   
4. 
   фойдаланилади?
   
5. 
   Фотоқабулқилгичлар қандай ярим ўтказгич материаллардан тайёрланади?
   
6. 
   Фотодиоднинг тезкорлиги қандай омиллар билан белгиланади? Уларни
   
7. 
   тафсивланг
   
8. 
   Фотодиоднинг квант самарадорлиги коэффициентига таъриф беринг.
   
9. 
   Фотодиоднинг сезгирлик параметрларига таъриф беринг. Ушбу
   
10. 
    параметрларнинг қиймати қайси омиллар билан белгиланади?
    
11. 
    p – I – n фотодиодининг тузилиши ва иш принципини тафсивланг. Бу
    
12. 
    турдаги фотодиоднинг афзалликлари нимада?
    
13. 
    p-i-n Фднинг тезкорлиги ва сезгирлигини таърифланг.
    
14. 
    Кўчкили фотодиоднинг тузилиши ва иш принципини тафсивланг. Бу
    
15. 
    турдаги фотодиоднинг афзаллик ва камчиликлари нимада?
    
16. 
    Оптик сигнални қабул қилувчи модулнинг вазифаси ва тузилишини тушинтиринг.
    
17. 
    Оптик сигнални қабул қилувчи модулнинг қайси блоки синхронизацияни таъминлаш учун хизмат қилади?