Тошкент ахборот технологиялари университети факультет: акт соҳасида иқтисодиёт ва менежмент Кафедра

4-чизма. Олтин ва қоғоз пулларнинг ўзаро боғлиқлиги.
Асосий таянч тушунчалар:
Натурал ишлаб чиқариш - бунда меҳнат маҳсулотлари ишлаб чиқарувчининг ўз эҳтиёжларини қондириш, ички хўжалик эҳтиёжлари учун мўлжалланади.
Товар ишлаб чиқариш - бунда товарлар ўзининг истеъмоли учун эмас, балки бозорда сотиш, айирбошлаш учун ва бошқаларнинг истеъмолини қондириш мақсадида ишлаб чиқарилади.
Товар - бирон-бир нафлиликка ва қийматга эга бўлган, айирбошлаш учун яратилган маҳсулотдир.
Нафлилик - товарларнинг кишиларнинг бирон-бир нарсага бўлган эҳтиёжини қондириш лаёқати.
Алмашув қиймати - бу бирор турдаги истеъмол қийматнинг бошқа турдаги истеъмол қийматга айирбош қилинадиган миқдорий нисбати.
Аниқ меҳнат –муайян аниқ истеъмол қийматларни вужудга келтирадиган меҳнат.



Такрорлаш учун саволлар ва топшириқлар:
1. Ижтимоий хўжалик шаклларига умумий тавсиф беринг. Товар ишлаб чиқариш ва бозорнинг вужудга келишининг умумий шарт –шароитларини тушунтиринг.
2. Нима учун товарга нафлилик (истеъмол қиймат) ва алмашув қийматининг бирлиги сифатида қаралади? Товардаги бу икки хил хусусият нимадан келиб чиқади?
3. Кейинги (сўнгги) қўшилган миқдор (товар ва хизмат) нафлилиги нима ва унинг пасайиш сабабини тушунтиринг.
4. Товарларнинг қийматини аниқлашга бўлган қуйидаги фикрларга ўзингизни муносабатингизни билдиринг:
а) ижтимоий зарурий меҳнат сарфлари билан белгиланади;
б) кейинги қўшилган товарларнинг нафлилиги билан аниқланади;
в) кейинги қўшилган товарларнинг нафлилиги ва ишлаб чиқариш харажатлари билан аниқланади.
5. Пулнинг мазмунини ва вужудга келишининг умумий шарт –шароитларини тушунтириб беринг.
6. Олтин пул ва қоғоз пул ўртасидаги умумийлик ва фарқларини кўрсатиб беринг.
7. Қоғоз ва кредит пулларнинг қадр–қиймати ва барқарорлиги нима билан белгиланади?

Педогогик технология:

Товар-



Пул-



Нафлилик-