Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

513

XXV bob.

 Dаvlаt vа huquq nаzаriyasining dolzаrb muаmmolаri  

vа milliy huquqshunoslikning ustuvor vаzifаlаri

Mustaqil davlat sifatidagi taraqqiyotimiz 

mobaynida milliy huquqshunoslik fani shakl-

landi va tadrijiy rivoj topmoqda. Huquq-

shunoslik fani ijtimoiy ong shakllaridan biri 

sifatida jamiyat hayotining huquqiy qiyofasi, 

ichki mantig‘i, rivojlanish qonuniyatlarining in’ikosi. Boshqacha aytganda, dav-

lat-huquqiy voqelikning, yuridik hayotning ilmiy ifodalanishi, nazariy talqinidir. 

U 

yangi huquqiy doktrina asosida qaror topdi.

Zamonaviy huquqiy doktrina – yangicha demokratik huquqiy tafakkur 

mahsuli, ilg‘or huquqiy qarashlar, nazariy umumlashma hamda qoidalar tizimi. 

Huquqiy doktrina – muayyan tizimga keltirilgan ta’limot, tarkibiy qismlari 

bir-biri bilan chambarchas bog‘langan konsepsiya, tamoyillar yig‘indisi

1

. Hozir-

gi O‘zbekiston huquqiy tizimining o‘zagini tashkil etayotgan huquqiy doktrina 

tabiiy huquq ta’limoti, umuminsoniy, umumbashariy huquqiy qadriyatlar bilan 

xalqimizning bir necha ming yillardan beri sayqallanib kelayotgan tarixiy, mil-

liy, huquqiy va ma’naviy qadriyatlarining hamohangligi asosida yaratildi.

Milliy huquqshunoslik huquqiy ong va huquqiy tafakkurning qaror topishi 

hamda rivojlanishida muhim ahamiyat kasb etmoqda. U o‘z nufuzi va maqomi-

ga ko‘ra ijtimoiy-siyosiy va huquqiy hayotni chetdan kuzatuvchi, shunchaki 

o‘rganuvchi, hisobini yurituvchi «betaraf nozir» emas, balki islohotlar jarayo-

nini ilmiy baholovchi, izohlovchi va o‘z tavsiyalarini ishlab chiquvchi huquqiy 

tizimning uzviy bo‘g‘ini tarzida maydonga chiqmoqda.

Huquqshunoslik fani – davlat va huquqning barcha jihatlarini o‘rganish 

asosida hosil qilinadigan ilmiy bilimlar tizimidir. Yanada mufassalroq tavsiflansa, 

huquqshunoslik o‘ta murakkab ijtimoiy hodisalar bo‘lmish davlat va huquqning 

vujudga kelishi, rivojlanishi istiqboli, mohiyati, vazifasi va funksiyalarining 

namoyon bo‘lish qonuniyatlarini, huquq ijodkorligi, huquqni qo‘llash va huquq-

ni muhofaza etish jarayonlarini, yuridik qonunlarni yaratish, nizolarni huquqiy 

hal etish tizimi hamda tartib-taomillarini o‘rganuvchi, huquqiy tafakkur va 

dunyoqarashni shakllantiruvchi fandir. Zamonaviy huquqshunoslikning tahlil 

1 

Qаrаng: Fаlsаfа. Qоmusiy lug‘аt. – T., 2004. – 144-bet.