Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

sud protse-

duralari ham muhim o‘rin tutadi. Xususan, umumiy yurisdiksiya sudlari 

Fuqarolik protsessual kodeksi asosida fuqarolarning huquqlari va qonuniy man-

faatlarini himoyasiga oid ishlarni ko‘rib, hal etadilar. Fuqarolik protsessual 

kodeksida belgilangan tartib-taomillar nafaqat fuqarolik-huquqiy munosabatlar-

ga oid nizolarni, balki mehnat-huquqiy, oilaviy-huquqiy, ba’zi yer-huquqiy mu-

nosabatlarda, shuningdek xususiy huquq sohasiga oid boshqa munosabatlarda 

kelib chiqadigan nizolarni ko‘rib, hal etish uchun qo‘llaniladi.

O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik protsessual kodeksining 1-moddasiga 

ko‘ra, O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga muvofiq har bir shaxsga 

o‘z huquq va erkinliklarini sud orqali himoya qilish, davlat organlarining, man-

sabdor shaxslarning, jamoat birlashmalarining g‘ayriqonuniy xatti-harakatlari 

ustidan sudga shikoyat qilish huquqi kafolatlanadi.

Har qanday manfaatdor shaxs buzilgan yoki nizolashilayotgan huquqi 

yoxud qonun bilan qo‘riqlanadigan manfaatini himoya qilish uchun qonunda bel-

gilangan tartibda sudga murojaat qilishga haqli. Sudga murojaat qilish huquqi-

dan voz kechish haqiqiy emas. Fuqarolik sud ishlarini yuritish to‘g‘risidagi 

qonunchilik hujjatlari buyruq tartibidagi ishlarni, da’vo tartibidagi ishlarni, 

organlar va mansabdor shaxslarning xatti-harakatlari (qarorlari) ustidan beril-

gan shikoyatlar bo‘yicha ishlarni hamda alohida tartibda yuritiladigan ishlarni 

ko‘rib chiqish va hal etish tartibini belgilaydi. 

Fuqarolik sud ishlarini yuritish vazifalari fuqarolarning shaxsiy, siyosiy, 

iqtisodiy va ijtimoiy huquqlarini, erkinliklari va manfaatlarini, shuningdek, 

korxonalar, muassasalar, tashkilotlar, jamoat birlashmalari va fuqarolar o‘zini 

o‘zi boshqarish organlarining huquqlari hamda qonun bilan qo‘riqlanadigan 

1 

«Hаkаmlik sudlаri to‘g‘risidа»gi O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Qоnuni / O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Оliy 

Mаjlisi pаlаtаlаrining Ахbоrоtnоmаsi. 2006-yil, 10-son, 541-modda.

---