Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

472

Odilqoriyev X.T. 

Davlat va huquq nazariyasi

Yuridik javobgarlikda huquqqa xilof xatti-harakatni sodir etgan shaxs-

ga nisbatan uning erki va istagidan qat’iy nazar davlat majburlov chorasi 

qo‘llaniladi. Davlatning majburlash kuchi faqat huquq normalari talablarini 

buzgan shaxslarga nisbatangina qo‘llaniladi.

Yuridik javobgarlik – huquqbuzarga nisbatan huquq normalari-

da ko‘zda tutilgan sanksiyalar asosida davlatning majburlov choralarini 

qo‘llashi bo‘lib, bunda aybdor shaxs muayyan huquqlardan (shaxsiy, mulkiy, 

tashkiliy va hokazo) mahrum etiladi. 

Yuridik javobgarlik quyidagi belgilari bilan tavsiflanadi: 

1) yuridik javobgarlik davlat majburlov choralari bilan bog‘liq;

2) yuridik javobgarlik huquqbuzarlik bilan bog‘liq;

3) yuridik javobgarlik huquqbuzar uchun salbiy oqibatlarni keltirib chiqa-

radi (ozodlikdan, ota-onalikdan mahrum bo‘lish yoki sodir etilgan qilmishi 

uchun jarima to‘lash va hokazo); 

4) huquqbuzarga nisbatan qo‘llaniladigan choralarning xarakteri va hajmi 

huquq normalarning sanksiyasida o‘rnatilgan bo‘ladi;

5) davlat tomonidan qo‘llaniladigan majburlov choralari huquqni qo‘llash 

faoliyati davomida tegishli vakolatli organlar tomonidan qonunda belgilangan 

tartibda va protsessual shakllarga amal qilgan holda olib boriladi.

Yuqoridagi xususiyatlari bilan yuridik javobgarlik siyosiy, axloqiy va 

boshqa javobgarliklardan farq qiladi.