Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

411

XX bob.

 Huquqiy tartibga

solish mеxanizmi

Hozirgi zamonda davlat va huquq 

nazariyasi ikki asosiy yo‘nalishda rivojlan-

moqda: 

birinchi

 – qonunchilikni takomil-

lashtirish, yuridik normalarni jamiyat erishgan yangi darajaga muvofiq holga 

keltirish; 

ikkinchisi

 – amal qilib turgan huquq normalarining samarali hara-

katlanishini ta’minlashdan iborat. Keyingi ta’kidlangan vazifa huquqiy tartibga 

solish mexanizmini mufassal o‘rganishni taqozo etadi.

O‘zbekiston Respublikasining davlat boshlig‘i Sh. Mirziyoev «Qonun us-

tuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash – yurt taraqqiyoti va xalq farovon-

ligining garovi» nomli ma’ruzasida shunday dedi: «Hozirgi kunda qonunlarning 

islohotlar samarasiga ta’siri yetarlicha sezilmayapti. Ularning ijtimoiy muno-

sabatlarni bevosita tartibga solishdagi roli pastligicha qolmoqda»

1

. Yana bir 

ma’ruzada, – «Qonun talablarini bajarmaslik bilan bog‘liq har bir holat yuza-

sidan aniq huquqiy ta’sir choralarini ko‘rish kerak», – dedi

2

. Ushbu rahbariy 

ko‘rsatma mamlakat miqyosida qonunlar samarasini oshirish, ularning ijro-

sini ta’minlashning ta’sirchan choralarini ko‘rish, ayniqsa, barcha sohalarda 

huquqiy tartibga solish mexanizmlarini jiddiy takomillashtirish masalasini kun 

tartibiga qo‘ymoqda.

Davlatchilikni demokratik isloh qilish va modernizatsiyalash sharoitida 

namoyon bo‘layotgan yangi tendensiyalarni inobatga olgan holda jamiyat 

huquqiy ustqurmasini muttasil takomillashtirib borish lozim. Ma’lumki, kishilik 

jamiyati o‘zining muayyan darajada batartibligi va uyushganligi bilan tavsiflana-

di. Jamiyat o‘z rivojlanishi mobaynida kishilar xulq-atvorini tartibga soluvchi, 

me’yorlovchi usul va vositalar tizimini shakllantiradi. Ijtimoiy tartibga soluvchi 

vositalar orasida, avvalo, ijtimoiy normalar muhim o‘rin tutadi. 

Ijtimoiy nor-

malar

 – axloq normalari, odat normalari, huquq normalari, an’analar, jamoat 

birlashmalarining normalari, diniy normalar kabi turlarga ajraladi. Ular turli 

ijtimoiy-siyosiy guruhlar hamda qatlamlar tomonidan vujudga keltiriladi. Xu-

1 

Mirziyoyеv Sh. Qоnun ustuvоrligi vа insоn mаnfааtlаrini tа’minlаsh – yurt tаrаqqiyoti vа хаlq 

fаrоvоnligining gаrоvi. – T.: «O‘zbekiston», 2017. – 8-bеt.

2 

Qаrаng: Mirziyoyеv Sh. Erkin vа fаrоvоn, dеmоkrаtik O‘zbеkistоn dаvlаtini birgаlikdа bаrpо etаmiz. 

– T.: «O‘zbekiston», 2017. – 25-bеt.