Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

56

Odilqoriyev X.T. 

Davlat va huquq nazariyasi

yatini hadya qilganini isbotlashga harakat qiladi. Davlat hokimiyatining sohibi 

fuqarolar tomonidan tayinlanmaydi, saylanmaydi va taxtdan mahrum etilishi 

mumkin emas. Zero, barcha fuqarolar hukmdor – otaning farzandlaridir.

Rossiya muhitida ham patriarxal nazariya yaxshi kurtak otdi. Rus 

sotsiologi N. Mixaylovskiyning ta’kidlashicha, ibtidoiy jamiyatda millatlar va 

milliy munosabatlar tarkib topib, urug‘chilik tuzumini yemirgan hamda dav-

lat va huquqning paydo bo‘lishiga sabab bo‘lgan. Uning yozishicha, davlat – 

urug‘chilik oilasining rivojlanishi oqibati.

Shu bilan birga, patriarxal nazariya din bilan ham aloqasini uzmaydi. 

«Ota rozi – Xudo rozi» zaylida ish ko‘radi. Monopolistik tuzum mafkurachilari 

davlatni xalq ommasining «g‘amxo‘ri» qilib ko‘rsatadilar.

Patriarxal nazariyani ko‘pchilik tanqid qiladi. Jumladan, J. Lokk shun-

day deb yozgan edi: bu ta’limot matnlarida ilmiy yondashuv o‘rniga «bolalar-

ga cho‘pchak»ni uchratamiz. Mazkur ta’limot davlatdek murakkab hodisani 

g‘ayriilmiy biologiyalashtirib, «hikoyalar to‘plami»ga aylanib qolgandek tuyuladi.