Тошкент-2021 3 Февраль 2021 7-қисм Тошкент февраль 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Февраль 2021 7-қисм
Тошкент
uchraydi. O`zbeklar orasida hozirgacha saqlanib kelayotgan “boshiga baxt qushi qo`nibdi” iborasi 
ham mana shu qush bilan bog`liq tushunchalardir. Alisher Navoiy “Lison ut-tayr” asarida Humoning 
afsonaviy xususiyatiga o`ziga xos fikr bildiradi. Humoning baxt qushi ekanligi afsona. Hech bir 
tarixiy asarda hech qaysi podsho Humo elkasiga qo`nganligi sababli podsho bo`lganligi haqida 
ma`lumot yo`q. Alisher Navoiy bu mantiqqa asoslanib, “Lison ut-tayr”da “Men davlat qushiman”, 
deb da`vat qilgan Humoning da`vosi yolg`onligini isbotlaydi. Bu obraz orqali o`quvchilar ongida 
hayotga real ko`z bilan qarashga, hoy-u havasga berilmaslik tushunchalarini singdirishimiz uchun 
majoziy obrazlardan biridir.
“Lison ut-tayr” dostonida bir qator real qushlar obrazlari ham bor. 
Tovus – mumtoz adabiyotda ma`shuqaning go`zalligi va qadam tashlashi ramzi sifatida talqin 
qilingan. “Lison ut-tayr’da tovus timsoli zebu ziynatlarga bino qo`ygan kishi yoki o`zining ilmiga, 
amaliga kibr aylash ramzi sifatida tasvirlanadi.
Burgut – Navoiyning o`zi kiritgan yana bir qush timsoli. U turkiy adabiyotda mard, jasur 
va ovchi obrazida gavdalangan. Alisher Navoiy burgutni nafsga, jismoniy kuch-qudratga berilib, 
toat-ibodatni esidan chiqargan inson yoki asliyatni unutgan ruh timsolida talqin qilinadi.
Kabutar – dostonga Navoiyning o`zi kiritgan qush timsollaridan biri sanaladi. U dunyo 
mifologiyasida ruh, tinchlik ma`nosini anglatadi. “Lison ut-tayr” asarida kabutar uy-joyga asir 
bo`lgan odam yoki vujudiga asir bo`lgan notovon tuh timsolida talqin qilinadi.
Hozirgi kun yoshlarida dunyoqarashini o`stirishga, keng fikrlashga va yetakchi bo`lishga 
da`vat etuvchi majoziy obrazlar sanaladi. Texnika asrimizda shiddat bilan rivojlanib borayotgan 
“ommaviy madaniyat” bolalar onggiga salbiy ta`sir ko`rsatib kelmoqda. “Lison ut-tayr” asari 
qahramonlari o`quvchilar o`z “men”ini topishda, ma`naviyatini yuksaltirishda munosib majoziy 
obrazlardandir.