Тошкент-2021 3 Февраль 2021 7-қисм Тошкент февраль 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Февраль 2021 7-қисм
Тошкент
ONA TILI VA ADABIYOT DARSLARIDA INTERFAOL METODLARDAN 
FOYDALANISH
Rahimova Habiba, Ravshanova Oltinoy
Navoiy viloyati Xatirchi tumani 
4-umumta’lim maktab ona tili va 
adabiyot fani o’qituvchisi 
Bugungi innovatsion zamnda o’qituvchi moslashuvchan, izlanuvchan, talabchan bo’lmasa dars 
jarayonida o’z oldiga qo’ygan maqsad va vazifalariga erisha olmasligi sir emas. Ona tili darslari 
esa maktabda barcha fanlarning asosi bo’lib xizmat qilar ekan, uni kun sayin yangi metodlar 
bilan boyitish har bir izlanuvchan o’qituvchining gardanidagi yukdir. Bugun tushunchalarni tahlil 
qilish metodi haqida so’z yuritamiz. 
Metodning mohiyati: Fan bo‘yicha o‘tilgan(chorak, yarim yillik, o‘quv yili davomida 
yoki bir mavzuni takrorlash, mustahkamlash)larni o‘quvchilar tomonidan yodga olish, biron-bir 
mavzu bo‘yicha o‘qituvchi tomonidan berilgan tushunchalarga mustaqil ravishda izohlar berish, 
shu orqali o‘z bilimlarini tekshirib baholashga imkoniyat yaratish va o‘qituvchi tomonidan qisqa 
vaqt ichida barcha o‘quvchilarni baholay olishga yo‘naltirilgan. 
Metodning maqsadi: O‘quvchilarni mashg‘ulotda o‘tilgan mavzuni egallaganlik va mavzu 
bo‘yicha tayanch tushunchalarni o‘zlashtirib olinganlik 
darajalarini aniqlash, o‘z bilimlarini mustaqil ravishda erkin bayon eta olish, bilim darajalarini 
baholay olish, yakka va guruhlarda ishlay olish, o‘rtoqlari fikriga hurmat bilan qarash, shuningdek, 
o‘z bilimlarini bir tizimga solishga o‘rgatish. 
Metodning qo‘llanilishi: o‘quv mashg‘ulotlarining barcha turlari (dars 
boshlanishi yoki dars oxirida, yoki o‘quv predmetining biror bo‘limi tugallaganda) o‘tilgan 
mavzuning o‘zlashtirilganlik darajasini baholash, takrorlash, mustahkamlash yoki oraliq va 
yakuniy nazorat o‘tkazishda o‘quvchilarning bilimlarini tekshirib olish uchun mo‘ljallangan. 
Ushbu metodni mashg‘ulot jarayonida yoki mashg‘ulotning bir qismida yakka, kichik guruh 
hamda jamoa shaklida tashkil etish mumkin. Bu metoddan uyga vazifa berishda ham foydalansa 
bo‘ladi. 
Mashg‘ulotni o‘tkazish tartibi: 
* O‘quvchilar sharoitga qarab guruhlarga ajratiladi. 
* O‘quvchilar mashg‘ulotni o‘tkazishga qo‘yilgan qoidalar bilan anishtiriladi. 
* Tarqatma materiallar guruh a’zolariga tarqatiladi. 
* O‘quvchilar yakka tartibda o‘tilgan mavzu yoki yangi mavzu bo‘yicha tarqatma materialda 
berilgan tushunchalar bilan tanishadilar. 
* O‘quvchilar tarqatma materialdagi tushunchalar yoniga o‘z bilimlari doirasida izoh yozadilar. 
* O‘qituvchi tarqatma materialda mavzu bo‘yicha berilgan tushunchalarni va izohlarini o‘qiydi. 
O‘quvchilar o‘z izohlarning to‘g‘riligini tekshiradilar.Ekranda har bir tushunchaning izohi berilgan 
slayd (imkoni bo‘lsa) namoyish etilsa, maqsadga muvofiq bo‘lardi. 
* Har bir o‘quvchi to‘g‘ri javob bilan belgilangan javoblarning farqlarini aniqlaydilar, kerakli 
tushunchaga ega bo‘ladilar, o‘z-o‘zlarini tekshiradilar, baholaydilar, shuningdek, bilimlarini yana 
bir bor mustahkamlaydilar. 
Tushunchalar
Mazmuni
Fonetika
Tilshunoslikning nutq tovushlari, ularning hosil bo’lishi va tasnifini o’rganadigan bo’limi.
Leksikologiya
Tilshunoslikning so’z va uning leksik ma`nosini, so’zlarning shakl va ma`no munosabatiga 
ko’ra turlarini o’rganadigan bo’limi
Morfologiya
Tilshunoslikning so’z turkumlari va ularga xos xususiyatlarni o’rganadigan bo’limi.
Sintaksis
Tilshunoslikning so’z birikmasi, gap, uning tuzilishi va ma`nosiga ko’ra turlarini 
o’rganadigan bo’limi.
Punktuatsiya
Tilshunoslikning tinish belgilari va ularning qo’llanilishini o’rganadigan bo’limi.
Orfografiya
Tilshunoslikning so’zlarning to’g’ri yozilishi qonun-qoidalarini o’rganadigan bo’limi.
Orfoepiya
Tilshunoslikning so’zlarning to’g’ri talaffuz me`yorlarini
o’rganadigan bo’limi.