Тошкент-2021 3 Апрель 2021 10-қисм Тошкент апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
lan, maktabda qo‘llanib kelinayotgan to‘rt xonali matematik jadvallar yoki turli xil lotereyalar 
jadvallari. Funksiyalarning grafiklarini chizishda ham algoritmlarning qiymatlari jadvali ko‘ri-
nishlaridan foydalanamiz. Bu kabi jadvallardan foydalanish algoritmlari sodda bo‘lgan tufayli 
ularni o‘zlashtirib olish oson.Yuqorida ko‘rilgan algoritmlarning tasvirlash usullarining asosiy 
maqsadi, qo‘yilgan masalani yechish uchun zarur bo‘lgan amallar ketma-ketligining eng qulay 
holatinni aniqlash va shu bilan odam tomonidan programma yozishni yanada osonlashtirishdan 
iborat. Aslida programma ham algoritmning boshqa bir ko‘rinishi bo‘lib, u insonning kompyuter 
bilan muloqotini qulayroq amalga oshirish uchun mo‘ljallangan.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.
1. Informatika va programmalsh.O‘quv qo‘llanma. Mualliflar: A.A.Xaldjigitov, 
Sh.F.Madraximov, U.E.Adambayev, O‘zMU, 2005 yil 
2. Pascal tilida programmalash bo‘yicha masalalar to‘plami. O‘quv qo‘llanma. Mualliflar: 
A.A.Xaldjigitov, Sh.F.Madraximov, A.M.Ikromov, S.I.Rasulov, O‘zMU, 2005 yil
3. www.ziyouz.com

---

65
Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
BOSHLANG‘ICH TA’LIMDA INNOVATSION TEXNOLOGIYALAR.
Adamboeva Sharofat Yuldashovna 
Xorazm viloyati shovot tumani 40-son umumiy 
o‘rta ta’lim maktab boshlang‘ich ta’lim fani o‘qituvchisi.
Email:[e-mail]
Nurmetova Diyora Baxtiyor qizi
Xorazm viloyati shovot tumani 46-son umumiy 
o‘rta ta’lim maktab boshlang‘ich ta’lim fani o‘qituvchisi.
Email:[e-mail]
Sharipova Shaxlo Baxramovna
Xorazm viloyati shovot tumani 24-son umumiy 
o‘rta ta’lim maktab boshlang‘ich ta’lim fani o‘qituvchisi.
Email:[e-mail]
Annotatsiya:
Ushbu maqolada boshlang‘ich ta’limda innovatsion texnologiyalardan dan 
qanday foydalanish,uning o‘quvchi yoshlarni bilim olishidagi o‘rni va innovatsion texnologiyalarni 
qator ko‘rsatkichlari bo‘yicha turlar haqida mulohazalar yuritiladi.
Samarali ta’lim nima? Ko‘p yillar davomida o‘qitish metodikasida o‘quvchilarning o‘quv-
ma’rifiy faoliyatini faollashtirishga yordam beradigan yangi o‘qitish usullari izlanmoqda. Bunday 
faoliyatning ko‘rsatkichlari turli xil ta’lim tadbirlarini amalga oshirishda bilim va mustaqillikka 
erishish uchun doimiy qiziqish bo‘lishi kerak edi.
Innovatsiya-bu jarayonga yangi metodologiyalar va standartlarni kiritish. Itoatkorlik, takrorlash, 
taqlid qilish o‘rniga yangi talablar paydo bo‘ladi: muammolarni ko‘rish, ularni xotirjam qabul 
qilish va mustaqil ravishda hal qilish qobiliyati. Bu hayotning barcha sohalariga taalluqlidir: uy, 
ijtimoiy va professional. Innovatsion ta’lim yangi bilimlarni yaratish jarayonida o‘rganishni o‘z 
ichiga oladi-fundamental ilm-fan integratsiyasi orqali, to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘quv jarayoni va ishlab 
chiqarish. U bilan ta’limning asosiy modernizatsiyalash omili sifatida rivojlanayotgan ta’limning 
yangi asoslarini olib boradi. Pedagogik jarayonga nisbatan innovatsiya-yangi maqsadlar, mazmun, 
ta’lim va tarbiya usullari va shakllari, o‘qituvchi va talabaning birgalikdagi faoliyatini tashkil 
etishni anglatadi. Innovatsion faoliyatning maqsadi an’anaviy tizimga nisbatan talabaning 
shaxsiyatini sifatli o‘zgartirishdir. Bu pedagogik inqirozni bartaraf etishni nazarda tutadigan 
kasbiy faoliyatga noma’lum didaktik va ta’lim dasturlarini joriy etish orqali amalga oshiriladi. 
Harakatlarni rag‘batlantirish, olingan ma’lumotlarga mustaqil ravishda rahbarlik qilish, ijodiy 
fikrlashni shakllantirish, tabiiy qobiliyatlarini maksimal darajada oshkor qilish orqali bolalarni 
rivojlantirish, ilm — fan va amaliyotning so‘nggi yutuqlaridan foydalanish-innovatsion faoliyatning 
asosiy maqsadlari. O‘qitish uslubini tanlashda o‘qituvchining e’tiqodlari uning bilimlaridan ko‘ra 
ko‘proq ta’sir ko‘rsatadi, chunki o‘quv jarayonida sinfda qilgan barcha ishlariga ta’sir qiladi, yangi 
g‘oyalarni qabul qilish e’tiqodlari, shuning uchun oldin va keyin o‘qitish metodologiyasini to‘liq 
qayta ko‘rib chiqadi. Jamiyatning o‘qituvchiga bo‘lgan zamonaviy talablari o‘qituvchi doimo o‘z-
o‘zini tarbiyalash, o‘z imkoniyatlarini kengaytirish bilan shug‘ullanishi kerak. U tez o‘zgarishi 
va darslarda yangi yondashuvlar va texnologiyalarni qo‘llashi kerak. Bir so‘z bilan aytganda, 
o‘qituvchi vaqtni saqlab turishi kerak.
Biroq, an’anaviy va innovatsion usullarni bir-biriga qarshi tura olmaysiz, chunki bilimlarni 
muvaffaqiyatli rivojlantirish uchun ular murakkab qo‘llanilishi kerak. Odatda, innovatsion usullar 
o‘quvchilar an’anaviy usullar bilan olingan zarur bilimlarga ega bo‘lganda qo‘llanilishi mumkin. 
Shuningdek, o‘qitishning innovatsion usullari o‘qituvchining rolini o‘zgartirishni o‘z ichiga oladi. 
Endi u ma’lumot olishda maslahatchi sifatida ishlaydi.
Zamonaviy maktab ta’limida pedagogik innovatsiyalar:
1. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT) fan o‘qitishda.
Maktablarda AKTni qo‘llash tajribasi shuni ko‘rsatdiki:
a) bolalarda fan fanlarini o‘rganishga, ayniqsa, loyiha usulidan foydalanishga turtki bo‘ladi;
b) “o‘qituvchi-talaba” sub’ektiv munosabatlaridan “o‘quvchi-kompyuter-o‘qituvchi” ning eng 
ob’ektiv munosabatlariga o‘tish orqali maktab muloqotining psixologik keskinligi olib tashlanadi, 
talaba mehnatining samaradorligi oshadi, ijodiy ishlarning ulushi ortadi, maktab devorlarida mavzu 

---

66