Тошкент-2021 3 Апрель 2021 10-қисм Тошкент апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
to‘g‘ri burchak va hokozo kiritilgan. 
O‘quvchilar geometrik figuralarni tasavvur qila olishni, ularni nomlari, katakli qog‘ozga sodda 
yasashlarni o‘rganib olishlari kerak. Bundan tashqari, ular kesma va siniq chiziq uzunligini, 
ko‘pburchak perimetrini, to‘g‘ri to‘rtburchak, kvadrat va umuman har qanday figuraning yuzini 
(paletka yordamida) topish malakasini egallab olishlari kerak. 
O‘qitish metodi tushunchasi.
Boshlang‘ich sinflarda matematika o‘qitishning maqsadlari quyidagilar: 
umumta’lim maqsadi, tarbiyaviy maqsadi, amaliy maqsadi. Bu maqsadlar bir-biri bilan uzviy 
bog‘liq bo‘lib, bir-birini to‘ldiradi. 
1. Ta’lim maqsadi o‘qituvchidan quyidagilarni talab qiladi.
a) o‘quvchilarga matematik bilimlar tizimidan, bilim, malaka ko‘nikma berish; 
b) haqiqiy olamni matematik metodlar bilan o‘rganish; 
Bilishga intilish, mustaqil ishdan qanoat hosil qilish tuyg‘ularini tarbiyalashi kerak. Matematika 
fanini o‘qitishning o‘zi o‘quvchilarda diqqat va fikrni to‘play bilishni tarbiyalaydi. 
Foydalanilgan adabiyotlar 
1. www.ziyonet.uz 
2. Matematika. 4-sinflar uchun darslik. Toshkent-2013-y. 
3. Boshlang‘ich sinflarda matematika o‘qitish metodikasi. kutubxona.adu.uz

---

32
Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
BOSHLANG‘ICH TA’LIMDA ADABIY TA’LIM METODLARIDAN FOYDALANISH
Atamuratova Muborak Rajapboyevna
Xorazm viloyati Urganch tumani 
23-umumta’lim maktabi Boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi
Annotatsiya
. Maqolada adabiy ta’lim metodlarining izohi hamda ushbu metodlardan 
boshlang‘ich ta’limda foydalanishning samaralari va istiqbollari yoritilgan. 
Kalit so‘zlar
: pedagogik texnologiyalar, boshlang‘ich ta’lim, o‘qitish metodlari. 
Zamonaviy ta’limni tashkil etishga qo‘yiladigan muhim talablardan biri ortiqcha ruhiy va 
jismoniy kuch sarf etmay, qisqa vaqt ichida yuksak natijalarga erishishdir. Qisqa vaqt orasida
muayyan nazariy bilimlarni o‘quvchilarga yetkazib berish, ularda ma’lum faoliyat yuzasidan
ko‘nikma va malakalarni hosil qilish, ular tomonidan egallangan bilim, ko‘nikma va malakalar 
darajasini baholash o‘qituvchidan yuksak pedagogik mahorat hamda ta’lim jarayoniga nisbatan 
texnologik yondashuvni talab etadi. 
Shuning uchun ta’lim tizimini samarali tashkil etishda zamonaviy o‘qitish metodlari-interfaol 
metodlar, innovasion texnologiyalarning o‘rni va roli benihoya kattadir. Pedagogik texnologiya 
va pedagog mahoratga oid bilim, tajriba va interaktiv metodlar o‘quvchilarni bilimli bo‘lishlarini 
ta’minlaydi. 
Buning uchun darslarimizni ilg‘or pedagogik texnologiyalardan foydalangan holda yangi uslub 
bilan tashkil etishimiz zarur. Yangilangan ta’limda o‘quvchini har tomonlama rivojlantirib, bilimdan-
bilimga yetaklab olib chiqish uchun zamonaviy darslar zarurdir. Pedagogik tehnologiya – shunday 
bilimlar sohasiki, ular vositasida o‘qituvchi faoliyati yangilanadi, o‘quvchilarda hurfikrlik, bilimga 
chanqoqlik, Vatanga mehr-muhabbat, insonparvarlik tuyg‘ulari tizimi shakllantiriladi.Har kuni 
yurtimizga yangilik, yangi texnologiyalar kirib kelmoqda. Hozirgi kunda boshlang‘ich sinf 
darsliklari uchun video ilovalar, ilg‘or pedagogik va axborot-kommunikatsiya texnologiyalariga 
asoslangan dars ishlanmalar yaratilgan. Masalan, 1-sinf “O‘qish” darsligining multimediali 
ilovasiga 42ta animatsiya, 16ta videolavha, ta qo‘shiq, 20 ta lug‘at ishi, 43ta o‘yin, 15ta test 
topshiriqlari kiritilgan. Multimediali ilovasining 1-sahifasida o‘quvchilar qo‘lidagi guldastada 
21ta darsning soni (taqvim, mavzu, reja asosida) ko‘rsatilgan. O‘qituvchi dars raqami ustidagi 
tugmachani bosganda, ekranda, 
“O‘qing va kuzating”, “Lug‘at”, “Test”, “O‘yin”, “Mashq”, 
“Video”, “Dam olish daqiqasi” 
kabi belgilar aks etadi. Mana shunday multemidiali ilovalardan 
foydalanib darsni olib borish bilan bir xil qolipda dars o‘tishning o‘ziga xos farqlari, afzalliklari 
va qulayliklari mavjud.
Zamonaviy pedagogik texnologiyalar ta’lim jarayonining ta’sirchanligini oshiradi, 
o‘quvchilarning mustaqil fikrlash qobiliyatlarini shakllantiradi, o‘quvchilarning darsga bo‘lgan 
qiziqish va ishtiyoqlarini ijobiy tomonga o‘zgartiradi, olayotgan bilimlarini mustahkam egllashga 
va ularni amalda o‘zlari erkin va mustaqil foydalana olish ko‘nikma va malakalarini shakllantiradi, 
jamoa bo‘lib ishlashga o‘rgatadi. Darsliklarda berilgan videolavhalar o‘quvchiga tushunarli, sodda 
va ravon qilib ishlangan. Bu esa mavzuni tez va oson tushunib olishlariga qiyinchilik tug‘dirmaydi. 
Shuningdek, boshlang‘ich sinf o‘quvchilarning yosh xususiyatlarini hisobga olgan holda “Dam 
olish daqiqalari” ham musiqali, turli xil harakatli raqslar asosida berilgan bo‘ladi. Masalan, “Nafas 
olish mashqi”, “Tropik yomg‘ir” o‘yini, “Qarsak” o‘yini kabilarni keltirish mumkin. Bulardan 
tashqari o‘qish darslarini bevosita ingliz tili bilan bog‘lab “Dam olish daqiqasi” ni tashkil etish 
mumkin. Bundan tashqari, “O‘qish” darsarida foydalaniladigan ilg‘or pedagogik texnologiyalarga 
quyidagilarni keltirish mumkin: